Thật bất ngờ. Ở Côn Đảo có những hàng bàng cổ thụ, thân cây to cỡ hai người ôm không xuể, tàn lá xanh mướt sum suê rợp bóng cả con đường. Gốc cây xù xì, nhiều u sần hình thù trông thật cổ quái.
Quả bàng chín.
Thu hoạch quả bàng, phơi khô và tách lấy hạt. "Làm công việc nầy rất vất vả, lấy công làm lời vì nơi đảo xa này khó kiếm việc. Để có được 1 kg nhân hạt bàng cũng mất cả ngày công", chủ cơ sở chế biến chia sẻ. Trước hết, trái bàng phải phơi thật khô. Dùng dao bén chặt đôi lấy hạt ra. Hạt bàng có vỏ lụa màu vàng sậm, tương tự như hạt gạo, nhưng to gấp 4-5.
Cho hạt vào chảo rang vừa chín rồi để ra thau. Hạt bàng chỉ có 2 cách chế biến: rang muối và rang đường. Nếu rang muối thì đổ muối bọt vào chảo cùng một ít nước với ngọn lửa liu riu cho muối tan ra rồi cho hạt bàng đã rang vừa chín vào. Dùng xạng đảo đều tay cho muối thấm khô vào hạt, đến khi vỏ hạt ngả màu nâu có mùi thơm là được.
Nếu thích ngọt, thì cho đường cát trắng vào chảo với một ít nước cho đường sôi và hơi sền sệt rồi cho hạt bàng (đã sơ chế) vào. Dùng xạng sơ đều tay cho đến khi đường khô là nhắc xuống, tránh bị vón cục.
Tối đến, ngồi thảnh thơi, “bốc”một nhúm hạt bàng rang muối lẫn rang đường cho vào miệng nhai chậm rãi. Mùi thơm, vị béo, bùi, giòn của hạt hòa lẫn vị mằn mặn của muối và ngòn ngọt của đường… miên man đầu lưỡi, len vào tận cổ… Hớp một tách trà nóng vào nữa, thật là “danh bất hư truyền”!