Hướng dẫn mẹ chuẩn bị lễ vật và cách cúng đầy tháng cho con chuẩn không cần chỉnh

Lễ đầy tháng/cúng mụ/thôi nôi… là một trong những nghi lễ vô cùng quan trọng đối với mỗi đứa trẻ khi được sinh ra. Bởi theo quan niệm của người Việt, mỗi đứa trẻ khi được ra đời đều nhận được những đặc ân, bảo trợ của 12 Bà Mụ và Đức Ông.

Chính vì thế, đầy tháng là lễ tạ ơn Bà Mụ và Đức Ông đã mang đứa trẻ tới với gia đình, cảm ơn vì đã ban phước cho đứa trẻ sinh ra được đầy đủ, khỏe mạnh. Đồng thời cũng là lời thông báo của gia đình tới anh em họ hàng, bạn bè về sự xuất hiện của thành viên mới trong gia đình.

những lễ vật cần chuẩn bị để cúng đầy tháng cho con

1. Cúng đầy tháng cho trẻ vào ngày nào?

Để tính ngày làm đầy tháng cho trẻ, các mẹ sẽ phải xem ngày âm lich. Nếu là bé trai thì mẹ hãy trừ đi 1 ngày, nếu là con gái thì trừ đi 2 ngày.

VD: Nếu con bạn sinh ngày 11/2/2017 (âm lịch) thì ngày cúng mụ của con gái sẽ là ngày 9/3/2017 và ngày cúng mụ con trai sẽ là 10/3/2017 ( âm lịch).

Tuy nhiên, ngày nay nhiều gia đình Việt trẻ lại chọn theo ngày dương và cúng mụ cho con trùng ngày 1 tháng sau sinh. Tuy nhiên, điều này đã làm sai lệch đi nghi thức truyền thống của phong tục này.

2. Các lễ vật trong cúng đầy tháng

Phụ thuộc vào vùng miền, kinh tế của mỗi gia đình mà lễ vật trong lễ cúng cũng có nhiều thay đổi. Tuy nhiên, dưới đây là những lễ vật không thể thiếu hoặc thay thế:

Lễ vật cúng 12 bà Mụ gồm:

• 12 bát chè nhỏ (người miền Nam hay cúng chè đậu nước dừa, người miền Bắc cúng chè hoa cau, người Huế cúng chè đậu xanh đánh)
• 12 đĩa xôi nhỏ (người miền Nam hay cúng xôi gấc, người miền Bắc cúng xôi vò, người Huế cúng xôi đậu xanh cà)
• 12 bát cháo nhỏ
• 12 đĩa bánh, kẹo dành cho trẻ con nhỏ
• 12 miếng thịt quay nhỏ cắt đều bằng nhau
• 12 ly rượu nhỏ có thể thay bằng 12 quả trứng vịt
• 12 ly nước nhỏ

Lưu ý: các lễ vật dâng lên bà mụ là gì cũng phải chuẩn bị đủ 12 thứ, nếu có điều kiện gia đình cũng có thể chuẩn bị 12 bộ quần áo giấy, hài để dâng lên 12 bà mụ.

Lễ vật cúng Đức ông và 3 đức thầy (gồm thánh sư, tổ sư và tiên sư):

• 1 con gà luộc cánh tiên
• 1 bát cháo lớn
• 1 bát chè lớn
• 3 đĩa xôi lớn
• 1 miếng thịt quay
• 1 đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ)
• 1 mâm cơm mặn
• Trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền).
• Cùng với các lễ vật này còn có thêm một bình hoa, trà, hương, đèn, nước, gạo, muối, muỗng và không thể thiếu một đôi đũa hoa (đũa được vót ngược đầu và có bông trên đầu đũa)

  những lễ vật cần chuẩn bị để cúng đầy tháng cho con

3. Cách sắp mâm cúng đầy tháng cho trẻ

Theo truyền thống, khi cúng mụ gia đình bạn cần chuẩn bị 2 mâm cúng, 1 đặt ở trên cao, 1 đặt ở dưới thấp ( khoảng cách chiều cao giữa 2 mâm là 10 cm). Cách đặt mâm cúng này luôn phải tuân theo nguyên tắc "Đông bình Tây quả", nghĩa là phía Đông của mâm cúng là phải đặt bình hoa, phía Tây của mâm cúng là đặt các lễ vật. Mọi thức phải được đặt cân đối, tương xứng.

4. Các nghi lễ cúng đầy tháng

Người xưa tin rằng, mỗi đứa trẻ đến với thế giới này không chỉ là nhân duyên mà còn là sự giúp đỡ, bảo trợ của 12 bà mụ và các vị thần linh:

• 1. Mụ bà Trần Tứ Nương, người coi sóc việc sinh nở (chú sanh)
• 2. Mụ bà Vạn Tứ Nương, người coi việc thai nghén (chuyển sanh)
• 3. Mụ bà Lâm Cửu Nương, người coi việc thụ thai (thủ thai)
• 4. Mụ bà Lưu Thất Nương, người nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé.
• 5. Mụ bà Lâm Nhất Nương, người coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
• 6. Mụ bà Lý Đại Nương, người coi việc chuyển dạ (chuyển sanh)
• 7. Mụ bà Hứa Đại Nương, người coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
• 8. Mụ bà Cao Tứ Nương, người coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
• 9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương, người coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
• 10. Mụ bà Mã Ngũ Nương, người coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
• 11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương, người coi việc giữ trẻ (bảo tử)
• 12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương, người coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ.

Chính vì vậy, các nghi thức trong cúng đầy tháng đều phải thực hiện tuần tự, nghiêm trang để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần. Dưới đây là các nghi lễ và thứ tự:

- Thắp hương và khấn

Sau khi các lễ vật được sắp đặt sạch sẽ, gọn gàng, cân đối trên bàn thì một người lớn tuổi hoặc trụ cột trong nhà sẽ đứng lên phía trước thắp hương thành kính và khấn:

*** Bài 1***

Con Nam Mô A di Đà Phật - 3 lần
Con lạy chín phương trời, mười phương đất, chư phật mười phương, con lạy bà chúa bào thai.
Con lạy 12 bà mụ
Hôm nay là ngày……tháng………năm…….Con là (người khấn hộ: ông/bà nội hoặc ngoại) xin kêu thay lạy đỡ cho bố cháu là……mẹ cháu là……cháu tên là …sinh lúc ……giờ…… phút……ngày……tháng……năm…. Hôm nay cháu vừa tròn một tháng (tính theo âm lịch)chúng con xin thành tâm tiến lễ dâng lên bà chúa Bào thai, dâng lên 12 bà Mụ hương hoa, qủa thực, kim ngân tài mã, bánh kẹo, cơm, trứng, nước trầu cau và lễ mọn lòng thành gồm … (liệt kê tên các đồ cúng).
Con xin lạy bà chúa Bào thai, 12 bà Mụ chứng lễ cho gia đình và bố mẹ cháu…..
Con xin lạy bà Mụ thứ 1,2,3,4,5 phù hộ cho cháu hay ăn chóng lớn, hay nói, hay cười, sớm biết đứng, sớm biết đi.
Con xin lạy bà Mụ thứ 6,7,8,9,10 phù hộ cho cháu được thông minh, sáng lạn văn võ song toàn, học hành tấn tới, công thành danh toại, thành người có nhân, có đức, hiếu thuận với cha mẹ, họ hàng và láng xóm...
Con lạy bà Mụ thứ 11, 12 thu hết sài đẹn của cháu đổ ra biển ra sông ra ngòi.
Con lạy bà chúa Bào thai, 12 bà Mụ, chấp khấn, chấp lễ, chấp kêu, chấp cầu phù hộ cho cháu bản mệnh bình an, hay ăn chóng lớn, bốn mùa đều được điều hòa, thân căn cụ túc, trí tuệ thông minh, học hành giỏi giang tấn tới, công thành danh toại, là người có ích cho gia đình, xã hội,….
Kính mong bà chúa Bào thai và 12 bà Mụ chứng minh công đức, chứng giám lòng thành.

những lễ vật cần chuẩn bị để cúng đầy tháng cho con

*** Bài 2: Văn khấn cúng Mụ mang lại may mắn***

Nam mô a di Đà Phật - 3 lần
Con kính lạy Đệ nhất Thiên tỷ đại tiên chúa - 3 lần
Con kính lạy Thập nhị bộ Tiên Nương
Con kính lạy Tam thập lục cung chư vị Tiên Nương
Hôm nay là ngày…. Tháng….. năm….
Vợ chồng con là…… sinh được con (trai, gái) đặt tên là …………..
Chúng con ngụ tại:……………………
Nay nhân ngày đầy tháng (đẫy cữ) chúng con thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật dâng bầy lên trước án, trước bàn tọa chư vị Tôn thân kính cẩn tâu trình:
Nhờ ơn thập phương chư Phật, chư vị Thánh hiền, chư vị Tiên Bà, các đấng thần linh, Thổ công địa mạch, Thổ địa chính thần, Tiên tổ nội ngoại, cho con sinh ra cháu tên là……… sinh ngày…… được mẹ tròn con vuông.
Cúi xin chư vị tiên Bà, chư vị Tôn thần giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì, vuốt ve che chở cho cháu được ăn ngoan, ngủ yên, hay ăn chóng lớn, vô bệnh vô tật, vô tai, vô ương vô hạn, vô ách, phù hộ cho cháu bé được tươi đep, thông minh, sáng láng, thân mệnh bình yên, cường tráng, kiếp kiếp được hưởng vinh hoa phú quí. Gia đình con được phúc thọ an khang, nhân lành nảy nở, nghiệp dữ tiêu tan, bốn mùa không hạn ách nghĩ lo.
Xin thành tâm đỉnh lễ, cúi xin được chứng giám lòng thành.
Nam mô a di Đà Phật - 3 lần

Lưu ý: Sau khi khấn xong thì bố hoặc mẹ chắp tay bé lại vái trước án 3 vái sau 3 tuần hương thì lễ tạ. Khi hương tàn thì mang vàng mã, váy áo đi hoá, vẩy rượu lúc đang hoá. Nếu cúng vật sống thì đem phóng sinh để cầu sự may mắn, những món đồ chơi dc cúng thì giữ lại cho con lấy phước.

những lễ vật cần chuẩn bị để cúng đầy tháng cho con

- Khai hoa

Để thực hiện nghi lễ khai hoa, cha mẹ nên đặt trẻ ở bàn giữa, người lớn tuổi trong nhà sẽ thắp hương và xin phép được khai hoa. Sau đó chủ lễ sẽ bế đứa bé lên, 1 tay giữ trẻ 1 tay cần nhành hoa quơ qua miệng bé và đọc những lời chúc:
“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”
Nếu là bé gái sẽ được dùng cuống trầu vẽ chân mày với mong muốn đứa trẻ lớn lên sẽ xinh đẹp, dịu dàng như bông hoa.

- Đặt tên cho con

Sau khi cầu chúc những điều tốt đẹp với trẻ, chủ lễ sẽ tiếp tục với nghi lễ xin keo để đặt tên cho trẻ. Sau đó khấn xin tên mà gia đình muốn đặt cho trẻ, rồi gieo 2 đồng xu ( tiền cổ làm bằng bạc thật) lên đĩa.
Nếu đồng xu cho ra 1 úp 1 ngửa thì thần linh, tổ tiên đã chấp nhận tên đó. Nếu 2 mặt cùng úp hoặc cùng ngửa thì phải gieo lại. Nếu đến lần thứ 3 vẫn không được thì phải đặt tên khác và lại tương tự cho đến khi được chấp thuận thì mới được dừng lại.
Bên cạnh đó, trong lễ Xin Keo người mẹ cũng được làm phép để tẩy uế và kết thúc thời gian ở cữ. Theo đó, người mẹ sẽ bế trẻ bước qua nồi nước sôi có đặt đinh nung đỏ bên trong. Nếu sinh con trai thi bước qua 7 lần, con gái 9 lần rồi đi quanh nhà. Vùa đi vừa cố tình đánh rơi tiền để cầu mong cuộc sống của con sau này dư dả, đủ đầy.
Mặc dù vậy, ngày nay tục xin keo, đặt tên không còn được nhiều người sử dụng, mà thường đặt tên và làm giấy khai sinh bình thường.