Xử trí khi trẻ có thói quen mút tay

Báo điện tử Doanh nhân Sài Gòn cho biết, mút tay được xem là bình thường ở em bé và trẻ nhỏ. Bản năng bú mút tự nhiên dẫn đến việc trẻ thường mút tay trong những tháng đầu đời và thậm chí từ trước khi sinh. Trẻ có thể mút ngón tay, bàn tay hoặc những phần khác của cơ thể.

Nguyên nhân và bất lợi khi trẻ có thói quen mút tay

Theo Báo điện tử Một thế giới, phần lớn trẻ sẽ bỏ tật mút tay khi được 1-2 tuổi, nhưng sẽ có khoảng 15% vẫn tiếp tục ngậm mút tay cho đến 4 tuổi. Cũng có một số trẻ thích mút ngón tay vào ban đêm hoặc thỉnh thoảng khi bị stress (căng thẳng tinh thần) quá nhiều dù đã lớn, vì mút ngón tay là phản xạ tự nhiên để trẻ tự làm dễ chịu bản thân mình khi mệt mỏi, buồn chán, đói hoặc cần thư giãn.

Lúc trẻ ngậm mút tay sẽ kích thích não trẻ sản xuất ra chất endorphin (chất giảm đau nội sinh), giúp cơ thể trẻ được thư giãn và tạo cho trẻ cảm giác thích thú, tương tự như khi trẻ đang được ăn những món ăn mà trẻ yêu thích. Theo diễn tiến tự nhiên, sau 6 tháng đầu tiên phản xạ ngậm mút tay của trẻ sẽ giảm dần. khoảng 70 - 90% số trẻ em có thói quen mút ngón tay cái, nhưng hầu hết các trẻ này sẽ tự động bỏ việc ngậm mút tay lúc được 3-5 tuổi.

Nhiều nghiên cứu cho thấy đa số trẻ có thể an toàn khi ngậm mút ngón tay vì trẻ chỉ ngậm mút ngón tay một cách nhẹ nhàng. Tuy nhiên, đa phần những trẻ trên 5 tuổi vẫn giữ thói quen này thì việc ngậm mút ngón tay sẽ trở thành tật khó chữa gây những bất lợi cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ trong tương lai.

Ngậm mút tay khi bàn tay trẻ chưa được rửa sạch sẽ là yếu tố thuận lợi làm cho trẻ bị lây các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm qua đường tay - miệng như: bệnh tay chân miệng, bệnh cúm, bệnh thủy đậu, nhiễm giun và đặc biệt là các bệnh về đường tiêu hóa. Trẻ ngậm ngón tay quá sâu khiến trẻ dễ bị nôn trớ, nhất là sau khi ăn hoặc bú.

Ở những trẻ có động tác mút mạnh liên tục, thậm chí nhai hoặc dùng lưỡi đẩy có thể gây ra một số tổn thương ở da ngón tay như da ngón tay bị nứt đi nứt lại, thậm chí lở loét, sẽ tạo điều kiện cho vi trùng bên ngoài xâm nhập vào dưới da sẽ gây viêm da mủ. Mút tay nhiều với thời gian dài, còn gây biến dạng xương ngón tay, tạo nên hình dạng ngón tay bất thường.

Nghiêm trọng hơn, ở những trẻ từ 5-6 tuổi đang trong thời kỳ thay răng vĩnh viễn, tật ngậm mút tay với động tác mút mạnh liên tục hoặc dùng lưỡi đẩy thì có thể gây ra một số tổn thương ở răng và hàm, dẫn đến tình trạng biến dạng răng như hàm bị hô (răng và hàm bị đẩy ra ngoài) hay móm (một hàm thụt vào trong), lệch khớp cắn, khó phát âm.

Về mặt tâm lý, mút ngón tay thường được xem là biểu hiện của sự xấu hổ, thiếu tự tin và bị các bạn bè chú ý trêu ghẹo, gây mặc cảm cho trẻ khi đến trường.

Trẻ có thói quen mút tay: Cha mẹ nên làm gì?

Bạn có thể lờ đi nếu trẻ nhỏ dưới 3 tuổi vì hầu hết trẻ sẽ tự bỏ thói quen mút tay.

Chỉ can thiệp trong những trường hợp sau:

- Trẻ ngậm luôn cả tóc, đặc biệt trẻ từ 12 - 24 tháng tuổi.

- Tiếp tục bú tay với cường độ mạnh sau 4 - 5 tuổi.

- Có vấn đề về răng miệng và phát âm do mút tay gây ra.

Thường việc điều trị nên thực hiện ở nhà với sự quan tâm của bố mẹ. Cần hạn chế thời gian và không gian nơi trẻ có thể mút tay.

Lời khuyên nhủ và phần thưởng cho trẻ đôi khi có hiệu quả. Hãy giải thích cho trẻ hiểu về những tác hại của mút tay (dơ, vi trùng vào bụng, hư răng, xấu xí, nói ngọng...).

Đeo găng tay, băng dính vào ngón tay, băng vải không phải là phạt mà chỉ là nhắc nhở cho trẻ nhớ không mút tay. Cũng có thể sử dụng một ít chất bôi không độc hại như dầu xanh...

Nếu ngón tay trẻ bị đỏ và nhăn nheo, trầy trụa, có thể bôi lên đó một ít dầu hay kem giữ ẩm trong khi trẻ ngủ.
La mắng hay trừng phạt trẻ đều không giúp ích được gì cho việc bỏ thói quen mút tay, bởi vì trẻ thường không biết là nó đang ngậm tay. Hơn nữa, càng ngăn cấm thì càng làm cho ước muốn làm chuyện đó tăng lên thêm.

Đôi khi trẻ tự bỏ thói quen này khi tìm ra một cách khác để giữ bình tĩnh hoặc tìm sự thoải mái khác. Ví dụ như khi trẻ nhỏ đói thì bú tay, khi lớn lên bị đói thì sẽ vào mở tủ lạnh chẳng hạn.

Vì vậy cần quan sát xem trẻ mút tay khi nào và ở đâu, tìm cách giúp trẻ tìm sự thoải mái với một trái banh nhựa nhỏ cầm tay, nghỉ giữa giờ khi mệt mỏi hoặc có bữa ăn phụ, hướng sự chú ý của trẻ đến một chuyện khác...

Với những trẻ đã ghiền ngậm tay và ngậm đồ chơi, trong giai đoạn cai ngậm mút tay cho trẻ, phụ huynh cần lưu ý thói quen vệ sinh cần thiết cho trẻ như nhắc nhở trẻ thường xuyên rửa tay sạch, cắt móng tay, vệ sinh da để tránh lây bệnh, những đồ chơi thường ngày và nơi vui chơi của trẻ cũng phải đảm bảo việc giữ vệ sinh thật tốt.

Nếu tất cả sự cố gắng đều không thành công, phải đưa trẻ đến khám tại các khoa nhi chuyên sâu về tâm lý trẻ em.

Thùy Linh

Nên đọc

Hẹp bao quy đầu ở trẻ em

Rối loạn tự kỷ Asperger ở trẻ em

Trẻ em có bị viêm khớp và mức độ nguy hiểm

Triệu chứng của bệnh viêm phế quản ở trẻ em

Theo GDVN