Những triệu chứng và cách đề phòng đột quỵ là gì?

Hiện nay, trên thế giới có khoảng 62 triệu người đã từng bị đột quỵ vẫn còn sống với những di chứng rất nặng nề, thậm chí có người sống đời sống thực vật (mất não). Ở Việt Nam, tỷ lệ bệnh này ngày càng tăng do sự già đi của dân số (tuổi thọ tăng cao) do các bệnh rối loạn chuyển hòa đi kèm như: Tiểu đường, rối loạn chuyển hòa lipide, rối loạn chuyển hóa acide uric…

 Đột quỵ là gì?

Đột quỵ xảy ra khi một mạch máu nuôi não bị nghẽn tắc gọi là đột quỵ do thiếu máu cục bộ hay “vỡ ra”, gọi là xuất huyết bên trong não. Khi đó phần đó của não không thể hoạt động và phần của cơ thể mà phần não bị tổn thương kiểm soát cũng không thể hoạt động được gây ra tình trạng hôn mê nếu nặng, nhẹ hơn thì yếu liệt 1/2 bên người. Trong hai thể của đột quỵ: tắc động mạch não và vỡ động mạch não thì thể vỡ động mạch não thường nặng nề và gây tử vong nhiều hơn.

Trong thực tế nếu không có phim chụp X-quang cắt lớp vi tính mà chỉ dựa hoàn toàn vào lâm sàng thì cũng rất khó biết đâu là thể tắc nghẽn động mạch não, đâu là thể vỡ động mạch não. Vì trong thời gian 3 giờ đầu tiên, nếu chẩn đoán đúng là tắc động mạch não thì việc sử dụng các loại thuốc làm tan cục máu đông rất có giá trị trong việc cứu bệnh nhân khỏi lưỡi hái của tử thần. Tuy nhiên nếu vỡ động mạch não thì lại là chống chỉ định tuyệt đối của phương pháp điều trị trên vì nếu sử dụng các loại thuốc này giống như đổ thêm dầu vào lửa, gây nguy cơ xuất huyết nhiều hơn.

Việc nắm rõ được các triệu chứng đột quỵ để sơ cứu đúng cách và chữa trị kịp thời cho bệnh nhân bị đột quỵ là rất quan trọng, nếu không họ sẽ bị những di chứng nặng nề và có thể dẫn tới tử vong.

Dấu hiệu của đột quỵ

Khó nhìn hoặc nhìn mờ dần

Đột quỵ có thể gây ra nhìn mờ ở hai mắt hoặc có thể mất thị lực một mắt, nhưng biểu hiện này không dễ được người bên cạnh nhận ra như các triệu chứng yếu tay chân, tái mặt hay không thể nói.

Khi đươc hỏi về các triệu chứng xảy ra trong một cơn đột quỵ, chỉ có 44% trong số 1.300 người Anh biết rằng mờ mắt là triệu chứng của đột quỵ.

Khó nói hoặc nhầm lẫn

 Đột quỵ làm giảm khả năng thể hiện bản thân hoặc hiểu được lời nói.

Bị yếu cánh tay hoặc chân

Khi ai đó đang trong cơn đột quỵ thì một triệu chứng khá phổ biến là một cánh tay hoặc một chân sẽ dần yếu đi và bị tê liệt. Thường thì các chi bị liệt nằm ở phía đối diện của vùng não bị đột quỵ.

Kiểm tra bằng cách mở rộng hai cánh tay trong vòng 10 giây. Nếu một cánh tay trôi xuống, cho biết bạn đang bị yếu cơ và chính là một dấu hiệu của cơn đột quỵ.

Chóng mặt hoặc mất thăng bằng

Nếu bạn chóng mặt, buồn nôn hoặc gặp khó khăn khi đi bộ, nhiều người có thể nghĩ rằng bạn đang say nhưng thực tế là bạn đang trong một cơn đột quỵ

TS. Chaturvedi, giám đốc chương trình Wayne State University/Detroi của Trung tâm Y tế đột quỵ, lưu ý rằng triệu chứng chóng mặt đột ngột là do hội chứng virus và có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ, tuy nhiên, nó rất dễ nhầm lẫn và khó phân biệt trong nhiều trường hợp.

Đau

Đau không phải là triệu chứng đột quỵ điển hình. Nhưng nếu bạn thấy đau đột ngột ở cánh tay, một chân, một bên mặt hay một bên ngực, bạn không nên chủ quan mà bỏ qua nó. Một nghiên cứu cho thấy phụ nữ có những triệu chứng đột quỵ bất thường hơn nam giới, và phổ biến nhất là chứng đau.

Nhức đầu dự dội

Một cơn đau đầu dữ dội và đột ngột có lẽ là triệu chứng nặng nhất và cũng khá phổ biến ở những người bị đột quỵ.

Một nghiên cứu được thực hiện trên 588 người cho thấy những người đã từng có triệu chứng đau đầu khi bị đột quỵ thường là những người trẻ và có tiền sử đau nửa đầu. Phụ nữ có khả năng có triệu chứng đau đầu khi đột quỵ nhiều hơn nam giới.

Khuôn mặt ủ rũ

 Đột nhiên khuôn mặt yếu dần và da nhợt nhạt chính là biểu hiện của một cơn đột quỵ. Để xác minh rõ ràng, nhân viên y tế sẽ thường yêu cầu bệnh nhân mỉm cười nếu khuôn mặt yếu dần, da chùng xuống, có nghĩa người đó đang ở trong cơn đột quỵ.

 Thay đổi trạng thái tinh thần và mệt mỏi

Thiếu máu cục bộ trong não gây ra sự mệt mỏi tinh thần. Tuy nhiên, một nghiên cứu đã cho thấy sự khác biệt về giới tính ở triệu chứng này. 23,2% phụ nữ thay đổi trạng thái tinh thần và cảm thấy mệt mỏi khi bị đột quỵ, trong khi đó, con số này ở đàn ông chỉ là 15,2%.

Cảm thấy bất ổn

 Thông thường, thì đây chỉ là một biểu hiện nhỏ. Nhưng khi đột quỵ ảnh hưởng đến trung tâm não nó có thể gây ra những bất ngờ khôn lường.

Khó thở hay tim đập nhanh

 Ở người bị đột quỵ , tim thường đập nhanh hoặc loạn nhịp, và dấu hiệu này thường xảy ra ở nữ giới nhiều hơn.

Có thể phòng ngừa đột quỵ được không?

Huyết áp cao, cholesterol trong máu cao không được kiểm soát, hút thuốc lá và bệnh tim khiến quý vị có nguy cơ cao hơn về đột quỵ. Trong mùa đông, người lớn tuổi cần giữ ấm cho tốt, tắm nước ấm để tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.

Về thần kinh, ở nhóm người trẻ, tình trạng đột quỵ chủ yếu do dị dạng mạch máu não. Nếu có dị dạng mạch máu não thì thường triệu chứng biểu hiện là đau đầu kéo dài mà không rõ nguyên nhân.

Trong cuộc sống với những người có yếu tố nguy cơ cao và ngay cả những người khỏe mạnh cần phải tuân thủ tuyệt đối các yêu cầu sau:

- Đừng hút thuốc lá và tránh cả việc hít phải khói thuốc lá của người khác.

- Điều trị tốt và kiểm soát tốt bệnh cao huyết áp.

- Cần có một chế độ ăn lành mạnh, hợp lý, ít chất béo bị bão hòa, ít chất béo chuyển dạng, ít cholesterol và muối.

- Hãy năng hoạt động thể chất.

- Giữ cân nặng của mình trong tầm kiểm soát.

- Tuân theo các yêu cầu của bác sĩ về việc dùng thuốc.

- Kiểm soát đường huyết tốt đối với những bệnh nhân bị bệnh tiểu đường.

- Thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Tổng hợp