Bệnh bụi phổi silic: Nguyên nhân và triệu chứng

Bệnh bụi phổi - silic là một bệnh nan y, do người lao động hít phải bụi có chứa silic tự do. Đây là bệnh tiến triển không hồi phục, thậm chí cả khi đã ngừng tiếp xúc với bụi. Nếu tiếp xúc với một lượng lớn bụi có hàm lượng silic tự do cao trong một thời gian ngắn thì có thể phát sinh bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh bụi phổi silic

Khám phá cho biết bụi silic được phát sinh ra ở những nơi như: các mỏ, khu vực khai thác đá, khu xây dựng, ở các phân xưởng kính, gốm, phân xưởng mài, phân xưởng nề,.... Phun cát là một trong hoạt động gây nguy cơ cao bị bụi phổi - silic.

Các thiết bị mài, thậm chí các thiết bị này không chứa silic, nhưng người công nhân vẫn có thể bị bệnh do sử dụng để mài các vật liệu có chứa bụi silic. Một số hoạt động khác như là làm sạch cát hoặc làm sạch các chỗ nề bằng thổi khí nén cũng có thể tạo ra các đám bụi lớn, đây có thể là các nguyên nhân gây bệnh.

Bệnh bụi phổi - silic gặp ở cả các nước phát triển và đang phát triển, tiếp xúc với bụi silic qua đường hô hấp năm này qua năm khác, có thể bị bệnh từ mức độ nhẹ đến mất khả năng lao động và chết. Bệnh bụi phổi - silic là kết quả của quá trình xơ hóa phổi. Thể loại và mức độ bệnh phụ thuộc vào nồng độ và thời gian tiếp xúc với bụi: có thể mãn tính hoặc cấp tính.

Triệu chứng và diễn biến bệnh bụi phổi silic

Tuổi trẻ dẫn lời PGS Tuyết Lan, tác nhân gây bệnh bụi phổi silic là silic tự do (SiO2). Bệnh xuất phát âm thầm, hầu như không có triệu chứng lâm sàng nào trong những năm đầu, nhưng nếu chụp x-quang phổi có thể thấy dấu chứng bệnh.

Bệnh nhân có triệu chứng chính là khó thở. Lúc đầu chỉ khó thở khi gắng sức, nhưng về sau có thể khó thở liên tục và đôi khi khó thở dạng suyễn (có co kéo lồng ngực và nghe thở khò khè). Sau đó bệnh nhân bị ho, lúc đầu ho khan, về sau ho có đàm. Triệu chứng ho phụ thuộc vào người bệnh và thời tiết (dễ ho khi thời tiết lạnh và ẩm thấp). Với những người hút thuốc lá nhiều hay có tiền sử bệnh phổi, ho thường hơn.

Kế tiếp bệnh nhân có khạc đàm. Lúc đầu khạc ít, đàm trắng trong, về sau đàm có mủ vướng máu, đôi khi ho ra máu. Từ từ bệnh nhân có cảm giác bị tức ngực, thường gặp ở phần dưới ngực, rất khó chịu và có cảm giác như ngực bị bó chặt. Tổng trạng bệnh nhân lúc đầu bình thường. Về sau mệt, sốt nhẹ. Khám lồng ngực thấy như bị “hàn cứng”, không giãn nở theo nhịp hô hấp, trừ khi hít mạnh vào, lồng ngực như dày lên...

Diễn tiến bệnh bụi phổi silic thường âm thầm, từ từ và kéo dài nhiều năm, không thể hồi phục được. Bệnh không có thuốc đặc hiệu, chỉ có thể chữa trị triệu chứng, giúp bệnh nhân bớt khó thở, bớt ho, nhiễm trùng (nếu có). Về lâu dài khi bệnh nhân bị suy hô hấp nặng phải hỗ trợ thở oxy.

Người bị bệnh bụi phổi silic có thể chết trong vòng 10-20 năm sau khi khởi bệnh. Tuy nhiên, bệnh nhân chết thường không do bệnh bụi phổi silic mà đa số là do biến chứng của bệnh như dễ bị bệnh lao, dễ bị viêm phổi; giãn phế quản, viêm phế quản, viêm mủ màng phổi; tràn khí màng phổi, khí thủng phổi, hoại tử vô khuẩn; tim giãn nở, tim đập nhanh, suy tim, tổn thương mạch vành...

Trà Mi

Nên đọc

Những thói quen tàn phá sức khỏe

Trẻ em không nên uống thuốc Chloramphenicol

Bệnh "da mùa xuân" ở trẻ không thể coi thường

Cà gai leo hỗ trợ điều trị các bệnh về gan

Theo GDVN