Biến chứng khi bổ sung estrogen bằng liệu pháp hormon thay thế

Theo Sức khỏe và Đời sống, hiện nay, có một số phụ nữ nghe nói đến việc dùng thuốc chứa hormon sinh dục nữ estrogen giúp điều trị rối loạn nội tiết trong thời kỳ mãn kinh và hiểu lầm là thuốc làm trẻ hóa, duy trì mãi nét xuân thì nên tự ý sử dụng thuốc một cách bừa bãi, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe.

Liệu pháp hormon thay thế (hormon replacement therapy, viết tắt HRT) là chế độ điều trị bằng thuốc ở người phụ nữ để sửa chữa các rối loạn do mãn kinh gây ra.

Với liệu pháp hormon thay thế, bác sĩ chuyên khoa sẽ cho bệnh nhân dùng thuốc là dẫn chất estrogen, thường kết hợp thêm chất dẫn progesteron hay còn gọi progestin (progestin và estrogen là 2 hormon nữ giúp người phụ nữ có kinh nguyệt và thụ thai) nhằm bổ sung sự thiếu hụt mà cơ thể không thích ứng được và bị rối loạn.

Phụ nữ mãn kinh thường bị rối loạn nội tiết do thiếu hụt estrogen.

Mặt trái của liệu pháp thay thế hormon estrogen

Báo điện tử Kiến thức dẫn tin theo WebMD, duy trì liệu pháp hormon thay thế (HRT) từ năm năm trở lên có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng ở chị em.

Kết luận quan trọng trên được đưa ra bởi nhà khoa học Valerie Beral cùng cộng sự sau hơn mười năm nghiên cứu (1996 – 2007). Cụ thể, họ tiến hành theo dõi và phân tích hơn một triệu phụ nữ sinh sống tại Anh.

Nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng, phụ nữ sử dụng HRT trên năm năm có khoảng 20% trường hợp mắc ung thư buồng trứng và tăng 23% đối tượng tử vong vì căn bệnh so với những người chưa từng biết đến HRT.

Cùng với kết quả nghiên cứu trên, các nhà khoa học còn cung cấp thêm dữ liệu: “Từ 1991, HRT là nguyên nhân dẫn đến 1.300 trường hợp ung thư buồng trứng mắc mới và 1.000 trường hợp tử vong vì các khối u ác tính khác ở phụ nữ Anh”.

Nhìn chung, tiền sử gia đình và tuổi tác vẫn là những yếu tố được biết là chính gây nguy cơ cao.

Hơn nữa, chị em không nên quá lo lắng bởi Hội Y học Sinh sản Mỹ (American Society for Reproductive Medicine) cho biết sử dụng HRT trong thời gian ngắn sẽ giảm bớt các triệu chứng mãn kinh mà không gây hại cho người sử dụng.

HRT là cách đưa vaò cơ thể một số lượng estrogen thay thế cho lượng estrogen đã mất. Nó từng được biết có khả năng làm giảm các triệu chứng của mãn kinh và ngăn ngừa các nguy cơ liên quan đến những rối loạn sau mãn kinh như loãng xương, bệnh tim mạch và xơ vữa động mạch...

Thuốc có thể được sử dụng ở dạng viên uống, miếng dán trên da, hoặc kem bôi bên ngoài nhằm cung cấp đều đặn estrogen cho cơ thể. Khi dùng, phụ nữ có thể chịu một số tác dụng phụ như căng đau vú, ứ nước, căng bắp chân...

Thời gian điều trị thường là từ 2 – 5 năm song cần thường xuyên thực hiện các xét nghiệm như: kiểm tra cân nặng, huyết áp, khám vú - vùng chậu, sinh thiết nội mạc tử cung... Các xét nghiệm này giúp bác sĩ điều trị theo dõi những chuyển biến về sức khỏe của người bệnh, cũng như phát hiện kịp thời trường hợp bất thường.

Lưu ý khi dùng liệu pháp thay thế hormon estrogen

- Không chỉ định cho phụ nữ mãn kinh dùng thuốc phối hợp estrogen và progestin để bảo vệ tim mạch, ngừa nhồi máu cơ tim, đột quỵ và ngừa suy giảm trí nhớ.

- Liệu pháp hormon thay thế chứng tỏ hiệu quả điều trị cơn bốc hỏa và chứng teo âm hộ - âm đạo. Lưu ý dùng thuốc ở liều thấp nhất có hiệu quả và trong thời gian ngắn, Đối với chứng teo âm hộ - âm đạo, nên lưu ý sử dụng thuốc cho tác dụng tại chỗ (tức dạng kem bôi như biệt dược estrogel) thay cho thuốc uống nếu được.

- Về việc phòng ngừa chứng loãng xương, chỉ sử dụng liệu pháp hormon thay thế cho phụ nữ có nguy cơ rõ rệt về rối loạn này, nếu cần nên chọn trị liệu bằng thuốc thuộc nhóm bisphosphonates (như alendronate, risedronate…) hoặc thuốc điều hòa thụ thể chọn lọc estrogen (raloxifene).

- Khi dùng liệu pháp hormon thay thế, bác sĩ chuyên khoa nên khám lâm sàng toàn diện với làm phiến đồ âm đạo, cổ tử cung, chụp tuyến vú, xét nghiệm đo lipid máu…

- Không được dùng liệu pháp hormon thay thế ở phụ nữ nghi ngờ có thai, chảy máu bất thường âm đạo, có tiền sử bị nhồi máu cơ tim hay bị huyết khối, có bệnh về gan.

- Hiện nay có khuyến cáo các nhà sản xuất dược phẩm nghiên cứu dùng liều thấp nhất của sản phẩm có hiệu quả để ghi nhãn mới. Vì vậy, bác sĩ khi đã cân nhắc cho sử dụng sẽ cho dùng với liều thấp nhất.

- Một số tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng mới được ghi nhận: ung thư vú, ung thư tử cung, gây huyết khối, nhồi máu cơ tim, dùng thuốc chứa estrogen còn có thể gây những tác dụng phụ như nhức đầu, đau vú, nôn, rụng tóc, chảy máu âm đạo bất thường…

- Đối với thuốc ngừa thai phối hợp, mặc dù có chứa estrogen và progestin, nhưng không thể xem là liệu pháp hormon thay thế, vì đối tượng dùng thuốc ngừa thai là phụ nữ trẻ sẽ có thể trạng khác với phụ nữ mãn kinh.

Vì thuốc có chứa estrogen nên người phụ nữ dùng thuốc ngừa thai cần ghi nhận nguy cơ bị huyết khối, các bệnh lý tim mạch, sỏi mật.

Nguy cơ có cao hơn đối với phụ nữ hút thuốc lá bị tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng cholesterol máu, vì vậy với những đối tượng này, bác sĩ cần cân nhắc khi cho dùng thuốc ngừa thai.

Thùy Linh

Nên đọc

Tự ý bổ sung nội tiết tố và những hệ lụy

Nam giới có thể bị vô sinh vì biện pháp tránh thai nam

Thực phẩm mẹ bầu ăn khi mang thai ảnh hưởng đến gen của thai nhi

Tổng hợp các biện pháp tránh thai phổ biến

Theo GDVN