Tăng huyết áp ở trẻ và các yếu tố nguy cơ

Tăng huyết áp ở trẻ có nguy hiểm không?

Con tôi mới 13 tuổi nhưng chẩn đoán bị tăng huyết áp (THA). Xin bác sĩ cho biết nguyên nhân gây THA ở trẻ nhỏ? Có biến chứng nghiêm trọng không?

Phạm Thị Hiệp (Q.12, TP.HCM)

PGS-TS Vũ Minh Phúc - trưởng khoa tim mạch, Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM trả lời trên PhunuOnline như sau:

Tăng huyết áp (THA) ở trẻ em có hai dạng: nguyên phát và thứ phát.

Mặc dù ít gặp nhưng THA nguyên phát ở trẻ em là một yếu tố nguy cơ dự báo THA khi trẻ trưởng thành. THA nguyên phát ở trẻ em liên quan đến tiền sử gia đình có người bị bệnh lý tim mạch, béo phì, rối loạn giấc ngủ, rối loạn dung nạp đường và nhiều yếu tố nguy cơ khác. Khi tần suất của các yếu tố này tăng, đặc biệt tỷ lệ béo phì gia tăng đáng kể, thì tỷ lệ trẻ em được chẩn đoán THA nguyên phát cũng tăng theo.

Ở người lớn, THA nguyên phát có thể ở mức độ nặng, nhưng THA nguyên phát ở trẻ em thường là nhẹ hoặc THA giai đoạn 1, hiếm khi gây THA nặng. Do đó, việc điều trị THA nguyên phát ở trẻ em thường chỉ tập trung vào đánh giá và kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.

THA thứ phát chiếm phần lớn trong THA ở trẻ em. Nguyên nhân THA ở trẻ em có thể thoáng qua như: viêm cầu thận, hội chứng thận hư, truyền dịch quá mức, suy thận cấp, dùng thuốc hoặc hormone gây giữ nước và muối, viêm mạch máu, tổn thương mạch máu sau phẫu thuật, stress, sốt bại liệt, chấn thương tủy sống, thuốc kích thích giao cảm…

Hoặc, có các nguyên nhân gây THA mạn tính và kéo dài như hẹp eo động mạch chủ, suy thận mạn, bệnh thận giai đoạn cuối, bệnh lý chủ mô thận, bệnh lý mạch máu thận, u thận, tiết catecholamine hoặc corticosteroid quá mức…

Các nguyên nhân gây THA thoáng qua nếu không điều trị thích hợp, để kéo dài cũng có thể gây THA kéo dài. Tuy nhiên, theo ghi nhận tại nhiều bệnh viện, đa số các nguyên nhân gây THA thứ phát ở trẻ là các bệnh lý có liên quan đến thận, bệnh lý chủ mô thận và mạch máu thận.

THA ở trẻ gây tổn thương cơ quan đích với tỷ lệ cao. THA nặng có nguy cơ gây ra các biến chứng nặng như bệnh lý não do THA, co giật, tai biến mạch máu não và suy tim.

Thậm chí, khi HA không tăng nghiêm trọng cũng vẫn có thể gây tổn thương cơ quan đích khi tình trạng THA kéo dài mà không được can thiệp thích hợp. Do đó, khi thấy trẻ có các biểu hiện nhức đầu, nôn ói, chóng mặt, đỏ bừng mặt, vã mồ hôi, hồi hộp, đánh trống ngực, giảm thị lực, co giật, mệt mỏi, phù... cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm.

(Ảnh minh họa)

Những điều cần biết về tăng huyết áp ở trẻ

Thanh niên Online dẫn lời Bác sĩ Đỗ Nguyên Tín, Phó khoa Tim mạch, Bệnh viện Nhi đồng 1, tăng huyết áp (THA) ở trẻ em thường có biểu hiện không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với bệnh khác. Nhưng bố mẹ có thể chú ý một số biểu hiện ở trẻ như nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, đỏ mặt, chảy máu cam, yếu liệt tay chân, co giật, ngất xỉu...

THA ở trẻ em thay đổi theo tuổi và bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Tần suất THA ở trẻ em ngày càng gia tăng nên việc chẩn đoán chính xác THA ở trẻ em là điều cần thiết.

THA có hai dạng, gồm: nguyên phát (THA không rõ nguyên nhân) và thứ phát (THA có nguyên nhân). Mặc dù không xác định được nguyên nhân nhưng THA nguyên phát ở trẻ được xác định liên quan đến một số yếu tố nguy cơ, như: tiền sử gia đình có người bị bệnh về tim mạch, béo phì, rối loạn giấc ngủ, và nhiều yếu tố nguy cơ khác.

Trong số đó, tỷ lệ trẻ bị béo phì rất cao, chiếm khoảng 30-35% trường hợp, là một trong những nguyên nhân chính yếu nhất gây ra và làm kéo dài trong THA nguyên phát ở trẻ em.

THA thứ phát chiếm đa số trong THA ở trẻ em. Theo bác sĩ Tín, có khoảng 80-90% trẻ em THA nặng có thể xác định được nguyên nhân mà phần lớn là bệnh từ thận như hẹp động mạch thận, viêm vi cầu thận cấp, hội chứng thận hư, nhiễm trùng tiểu tái phát.

Ngoài ra, một số trường hợp bệnh tim mạch, nội tiết như hẹp eo động mạch chủ, viêm động mạch; bệnh lý nội tiết như hội chứng Cushing, u não gây tăng áp lực nội sọ đưa đến cao huyết áp. THA nếu không kiểm soát kịp thời sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm cho trẻ như co giật, tai biến mạch máu não, suy tim, bệnh lý về võng mạc, liệt thần kinh mặt, liệt nửa người, thậm chí tử vong.

Bác sĩ Tín khuyến cáo, những trẻ bị THA do béo phì cần có chế độ giảm cân bằng việc tham vấn chuyên gia dinh dưỡng về giảm ăn ngọt và mặn, ăn nhiều rau. Ngoài ra, cần hoạt động thể lực điều hòa như tập thể dục, thể thao 30-90 phút/ngày, giúp trẻ duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý.

Hạn chế cho trẻ dùng thực phẩm nhiều đường, mỡ, mặn, thức ăn nhanh; nên ăn nhiều chất xơ, rau xanh, trái cây... Trẻ trên 3 tuổi cần được đưa đi kiểm tra huyết áp định kỳ.

Thùy Linh

Nên đọc

Những hiểu lầm về sốt cao ở trẻ em

Chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ em

Trẻ em cũng có thể mắc bệnh phụ khoa

Chứng mất ngủ ở trẻ em

Theo GDVN