Giới thiệu về kèn Saxophone

Lịch sử hình thành

Saxophone được phát minh bởi Antoine Joseph Adolphe Sax(1814-1894), trong 1 gia đình có truyền thống chế tạo nhạc cụ. Cha ông, Charles Sax, là một nhà chế tạo nhạc cụ cho triều đình Hà Lan thời bấy giờ. Ông được biết đến như một người phát triển hệ thống cần bấm xoay(rotary valves) được ứng dụng rộng rãi trong các loại kèn đồng( brass instrument) ngày nay. Chính vì vậy mà con trai ông, Antoine( thường được gọi với cái tên Adolphe bởi bạn bè của ông) đã có cơ hội tiếp thu kỹ năng sáng chế nhạc cụ từ khi còn rât trẻ.

Adolphe đã học thổi kèn Clarinet và sáo tại đại học hoàng gia Brussels, Bỉ và đã là một người chơi nhạc tài năng. Nhưng niềm đam mê sáng chế đã khiến ông quay về với truyền thống chế tạo nhạc cụ của gia đình.Và ông cũng chính là người có những đóng góp quan trọng trong việc cải tiến dòng họ kèn Horn. Chính vì vậy ngày nay nó đã được đặt theo tên ông, Saxhorn. Ngoài ra ông còn tái thiết kế kèn Bass Clarinet lên một tiêu chuẩn tiên tiến vượt bậc như ngày nay. Hơn thế nữa, lúc bấy giờ ông còn mong muốn chế tạo 1 loại nhạc cụ kết hợp đặc tính của cả Clarinet va Flute. Và cuối cùng loại nhạc cụ mà ông mong muốn cũng đã ra đời vào năm 1840, đó chính là Saxophone.

Người đầu tiên chơi Saxophone cũng chính là Adolphe. Sau khi phát minh ra Saxophone ông đã chuyển đến Paris và làm giáo viên nhạc viện Paris Conservatoire, để phát triển sự nghiệp biểu diễn Sax của mình. Tại đó ông đã gặp và làm bạn với nhiều nhạc sĩ nổi tiếng của Paris như Hectorr Berlioz, Giacomo Meyerbeer(nhà soạn nhạc Opera nổi tiếng người Đức)...Họ đã cùng nhau soạn các tác phẩm dành cho Opera. Và ông đã dành đủ tiền để mở 1 xưởng sản xuất nhạc cụ mang tên "Adolphe Sax". Các nhạc cụ ông chế tạo đã trở nên rất thịnh hành, đặc biệt là trong các ban nhạc quân đội Pháp lúc bấy giờ. Sau đó nó đã dần dần được đưa vào biểu diễn trong các dàn nhạc Opera.

Sau khi Adolphe Sax mất, 1894, con trai cua ông là Adolphe Edouard Sax đã thừa kế và tiếp tục xưởng sản xuất cho đến 1928, trước khi nó được bán cho Công ty Henri Selmer.

Sau đó, cùng với sự nhận thức nâng cao hơn về Sax của các nhà soạn nhạc, nhiều nhà diễn xuất tài ba đã bắt đầu xuất hiện. Trong số đó có Marcel Mule(1901-2001), từng là giáo viên khoa Saxophone của nhạc viện Paris. Bằng tài nằng âm nhạc và nghệ thuật biểu diễn tuyệt vời của mình, ông đã đưa tính nghệ thuật cao của Saxophone được công nhận trên toàn thế giới.

Các tác phẩm Saxophone cổ điển nổi tiếng gồm có: "L'Arlesienne"( Arles' girls)(1872), của Georges Bizet; "Bolero"(Spanish traditional dance or songs)(1928)của Maurice Ravel; "Rhapsody"(1903)của Claude Achille Debussy; bản Concerto(1931) của Aleksandr Glazunov va cả bản Concerto nhỏ trong nhà của Jacques Ibert(1935).

Các loại Sax:

Sax được chia ra rất nhiều loại nhưng về cơ bản gồm các loại sau đây:

Sopranino saxophones: là loại rất hiếm. Chúng là loại nhỏ nhất trong gia đình Saxophone.Thân kèn thẳng va trông hơi giống với loại kèn Clarinet bằng đồng. Sopraninno la 1 loại nhạc cụ đặc trưng dành cho các nhà biểu diễn chuyên nghiệp.

Soprano: chiều cao khoảng 65cm, thân thẳng mặc dù vẫn có những đoạn cong(trông giống như loại Alto Saxophones nhỏ).

Alto: chiều dài khoảng 70cm, là loại phổ biến nhất cho những người mới chơi kèn. Nó hơi nhỏ và nhẹ hơn loại Tenor 1 chút. Hơn nữa trước hết là dể cầm hơn, đó là chưa nói đến giá cả cũng rẻ hơn khi mua hoặc thuê. Những người chơi kèn bắt đầu với Alto đều mong rằng đó sẽ là bàn đạp để họ có thể chuyển sang chơi Tenor sau này. Điều này cũng hợp lí bởi kỹ thuật chạy ngón cho toàn bộ Saxophone về cơ bản là giống nhau. Tuy nhien hầu hết những người này không bao giờ bán cái Alto của họ một khi họ nhận ra công dụng đa năng tuyệt vời của loại nhạc cụ này.

Tenor: chiều dài khoảng 140cm, nói tóm gọn trong 1 từ... tuyệt vời! Chúng tạo ra những âm thanh tuyệt vời,kỳ ảo và hầu hết những người chơi Sax đều muốn bắt đầu với Tenor.

Baritone: chiều dài khoảng 220cm, trông như 1 vật khổng lồ. Chúng đòi hỏi người chơi phải có những kỹ thuật cơ bản nhất định về Sax. Vì vậy nó không phải là loại dành cho những người mới chơi. Baritone còn được miêu tả là "the sexiest sound in the world".

Ngày nay Saxophone không chỉ được chơi trong làn nhạc brass cũng như cổ điển mà còn đóng vai trò quan trọng hàng đầu trong làn âm nhạc Jazz của thế giới. Đặc biệt ở Mỹ cùng với sự phát triển của thể loại Jazz, Saxophone giữ một vị trí quan trọng, không thể thiếu trong nền âm nhạc thê giới cùng với tên tuổi các nghệ sĩ Sax như: Coleman Hawkins, Michael Brecker, Kenny G, Mark Turner… Và rất nhiều tác phẩm sonata cũng như concerto đã được viết dành cho Saxophone.