Cách dỗ bé dưới 2 tuổi nín khóc

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi

Bé làm bẩn hoặc ướt tã? Bé khóc. Bé bị đau? Bé khóc. Bé khát sữa? Bé khóc. Trẻ sơ sinh chưa thể kiểm soát được tiếng khóc của mình cũng giống như bạn không thể kiểm soát được những cơn nấc cụt vậy. Trong những tuần đầu tiên sau khi chào đời, khóc đôi khi là một thói quen mang tính phản xạ của bé; nhưng tiếng khóc của bé lại khiến chúng ta không khỏi lo sợ: “Con mình bị sao thế? Làm sao để con nín đây?”

Bạn đừng vội cuống lên, hãy bình tĩnh, thở sâu và nhớ rằng trẻ sơ sinh được lập trình để khóc. Việc bé khóc váng lên không hẳn tốt cũng không hẳn xấu. Bé không phải lúc nào cũng đưa cảm xúc vào tiếng khóc của mình, ở giai đoạn này, bé khóc vì chẳng còn cách giao tiếp nào khác mà thôi.

Rồi nhờ vào sự phát triển thần kỳ của não bộ và hệ thần kinh trong 6 tuần đầu đời, em bé sẽ có thể kiểm soát việc khóc của mình tốt hơn, không nhiều nhưng đủ để tạo ra các liên hệ khi cất tiếng khóc để bạn có thể đáp ứng bằng cách thay tã, vỗ về, cho con bú… Mỗi tháng trôi qua, bé sẽ “phức tạp hóa” thêm mối liên hệ giữa tiếng khóc của với nhu cầu của mình. Ồ, bạn có thể thấy con đang lớn khôn từng ngày rồi đây!

Làm gì khi con khóc?

• 1

  Kiểm tra các nguyên nhân phổ biến. 

  Nếu bạn không chắc vì sao, hãy kiểm tra qua một lượt các “thủ phạm” hàng đầu khiến con yêu phải khóc: Con đã được ăn no chưa? Con đã ợ chưa? Tã con có bị bẩn không? Nếu nguyên nhân làm bé khóc nằm trong số này, coi như bạn đã giải quyết xong rồi nhé.

• 2

  Quấn bọc, đu đưa thật nhẹ và ru khẽ. 

  Em bé trải qua 9 tháng đầu đời trong điều kiện cần được giữ ấm đặc biệt. Kinh nghiệm quấn bọc và đu đưa có hiệu quả trấn an không còn phải bàn cãi đối với các bé sơ sinh vì nó tái hiện lại cảm giác và âm thanh mà bé trải qua trong bụng mẹ. Khi bé chưa kiểm soát được các cơ bắp của mình, quấn bọc giữ cho tay chân bé áp gọn và ấm áp vào cơ thể, giúp bé có những giấc ngủ không bị gián đoạn.

• 3

  Đừng quá cố gắng dỗ bé nín. 

  Bạn có nghĩ rằng bạn càng cố dỗ con nín thì con sẽ càng khóc nhiều hơn? Điều đó là hoàn toàn có thể. Nếu bạn đã kiểm tra một lượt các nguyên nhân làm bé khóc mà không phát hiện điều gì cần phải giải quyết, hãy để bé yên trong phòng tối và yên tĩnh, có thể bé chỉ cần được tránh xa mọi kích thích mà thôi.

• 4

  Cho bé tiếp xúc với thế giới. 

  Nhiều gia đình có trẻ sơ sinh cố gắng làm mọi việc thật khẽ khàng để không làm kinh động bé, vì họ nghĩ rằng bé cần sự yên tĩnh đó. Trên thực tế, bé có thể đang rất thèm những âm thanh văng vẳng mà bé đã nghe được khi còn trong bụng mẹ, như giọng nói của mẹ, giọng hát của bố hoặc loại nhạc mà bạn hay nghe. Hãy sinh hoạt như bình thường, hát và làm những trò thú vị cho con xem, miễn đừng quá ồn ào là được.

Bé từ 6 đến 12 tháng tuổi

Vào khoảng 6 tháng tuổi, bé bắt đầu phát hiện ra rằng bé có thể khóc để được bạn đáp lại. Nó cũng giống như việc bé phun phì phì và ném thức ăn lung tung để xem bạn dọn dẹp rất ngộ (trong mắt bé), hoặc giơ tay ra để được bế lên. Bé đã bắt đầu ghi nhận một loạt các dữ liệu về nguyên nhân và hệ quả. Đây cũng là lúc bạn có thể nhận ra một số thay đổi tính cách: Một nhóc tì khóc ầm nhà có thể sẽ trở nên rất vui vẻ, hay một em bé sơ sinh ít la khóc có thể trở nên hơi khó gần và khó chiều.

Nếu một đứa bé 6 tháng tuổi khóc dai dẳng mà bạn chẳng hiểu vì sao, rất có thể bé đang trải qua một cột mốc rất quan trọng đầu đời, đó là mọc cái răng sữa đầu tiên. Mọc răng thường khiến bé đau và khó chịu, và bé sẽ chuyển tải cảm xúc này của mình bằng cách khóc.

Em bé của bạn cũng chưa thể hiểu được một khái niệm tâm lý gọi là sự hiện hữu vật thể. Khi còn là trẻ sơ sinh, việc bạn rời phòng không làm ảnh hưởng đến bé bởi vì bé không thực sự hiểu rằng mẹ đang biến đi đâu mất, nhưng giờ đây, bé có thể sẽ bối rối về việc bạn ở đâu và bạn có trở lại không. Khi không thể gọi bạn hoặc hỏi bạn đi đâu, bé sẽ dùng đến “vũ khí” duy nhất của mình – là khóc – để gây chú ý với bạn. Sau cùng, bé sớm nhận ra rằng khi bé khóc, bạn sẽ chạy lại bên bé.

Đến lúc này, bạn đã có thể phân biệt các kiểu khóc khác nhau của bé. Nhưng nếu bạn không thể, đừng quá lo lắng về điều đó. Thật hoang đường nếu cho rằng mọi bà mẹ đều hiểu rõ con mình muốn gì qua tiếng khóc của con.

Làm gì khi con khóc?

• 1

  Dạy bé tự xoa dịu bản thân. 

  Bạn có thể dễ dàng biết là bé chỉ khóc ré lên rồi thôi hay sẽ khóc dai dẳng. Hãy để bé tự dỗ mình, bạn sẽ cho con một bài học giá trị. Nếu bé khóc mỗi khi bạn rời khỏi phòng, trò chơi ú òa đơn giản sẽ dạy cho bé về khái niệm tồn tại và hiện hữu của sự vật, và bé rồi sẽ nhận ra là bạn vẫn ở gần bé. Bé sẽ vẫn khóc đòi bạn, nhưng không phải là bất cứ lúc nào bạn rời đi nữa.

• 2

  Thay đổi từng thứ một tại một thời điểm. 

  Thỉnh thoảng các bé muốn nhìn một bức tường khác hay thử một món đồ chơi khác, vì vậy, khi bé khóc, đừng cuống cuồng đưa bé hết thứ này đến thứ khác hoặc bế đi vòng quanh các phòng. Hãy làm mọi thứ tuần tự và chậm rãi để con còn kịp nhận biết.

• 3

  Thử ra dấu. 

  Ngôn ngữ ký hiệu có thể giúp bé nói lên nhu cầu của mình mà không cần phải rơi nước mắt. Hãy dạy con ra dấu cho những nhu cầu chính của bé “uống”, “ăn” và “thêm nữa” để bé có thể nói chuyện với bạn theo cách đỡ… “đau khổ” hơn.

• 4

  Cho bé cái để gặm. 

  Một số bé không thể hiện bất kỳ biểu hiện sinh của hiện tượng mọc răng, như chảy nước dãi, cắn, hoặc sưng nướu; bé chỉ đơn giản là khóc nhiều hơn. Hãy thử cho bé một chiếc vòng gặm nướu hay khăn mặt ướp lạnh.

Bé từ 12 đến 24 tháng tuổi

Giờ thì bé đang luôn tay luôn chân, phát triển và hoàn thiện kỹ năng vận động và giao tiếp của mình với một tốc độ đáng kinh ngạc. Trẻ ở tuổi chập chững rất hứng thú với việc khám phá thế giới quanh mình nhưng vẫn sợ phải xa mẹ. Có nhiều cách để bé đối phó với chuyện này, và không loại trừ đến cách “truyền thống”… là khóc.

Con bạn có thể đã bắt đầu biết nói nhưng chưa biết làm thế nào để thể hiện sự thất vọng khi ai đó làm điều khiến bé không vừa lòng, chẳng hạn bạn nhỏ chơi cùng giật mất đồ chơi của bé. Trẻ mới biết đi dù đã có thể kiểm soát nước mắt của mình tốt hơn, nhưng đôi khi vẫn chưa thể với tới được những trông đợi của bố mẹ. Chẳng hạn, việc đi ngủ chẳng là gì to tát với người lớn, nhưng bé có thể đối mặt với nhiều thứ đáng sợ diễn ra trong trí tưởng tượng của mình mà bé không thể tự chế ngự được. Và khi không biết phải làm thế nào, bé cũng sẽ khóc.

Nhưng tin tốt là, đối với trẻ con tuổi chập chững, tiếng khóc thực sự có ích và đáng trông đợi. Bé sẽ học được nhiều điều qua những giọt nước mắt và nhờ đó sẽ khôn lớn từng ngày.

• 1

  Tập đối phó với một “đối thủ” tinh vi hơn. 

  Khi còn ẵm ngửa, bé sẽ khóc khi đói, mệt hoặc bệnh, và bạn có thể dỗ nín dễ dàng (và đôi khi còn có thể ngăn chặn nó) với thức ăn, sự dỗ dành và âu yếm. Nhưng khi đã vào tuổi chập chững, cục cưng của bạn đã nhận ra “quyền năng” tiếng khóc của bé đối với bạn và có thể biết dùng tiếng khóc của mình để điều khiển người lớn. Vậy nên hãy bình tĩnh trước những cơn gào khóc của con, đừng để bị “đánh hơi” thấy được sự hoảng loạn của bạn khi bé cất tiếng khóc.

• 2

  Tập trung vào con, còn mặc kệ những người khác. 

  Ít có thứ gì gây lúng túng hơn việc ở giữa nơi công cộng với một đứa trẻ gào khóc không ngừng. Dù khó nhưng bạn đừng bận tâm đến những người xung quanh đang ném cái nhìn khó chịu và những câu bình luận không thiện chí vào bạn, nếu không, bạn sẽ có nguy cơ làm bất cứ điều gì để “bịt miệng” con, mà đây chẳng phải là một chiến lược hay về lâu về dài. Hãy tìm một chỗ yên tĩnh để dỗ dành con thật riêng tư.

• 3

  Dạy con nói, thay vì khóc.

  Bạn sẽ phải nói đi nói lại hàng tỉ lần trong những năm tới đây, nhưng điều quan trọng với con bạn là bé cần phải gắn được từ ngữ vào cảm xúc của mình. Để làm được điều đó, bạn cũng cần làm mẫu cho con bằng cách nói với con về điều bạn cảm thấy, chẳng hạn: “Mẹ đang khó chịu vì mẹ đau bụng.” Bạn có thể dạy con nói những câu yêu cầu đơn giản thay vì gào khóc và giúp con hiểu được rằng như vậy bố mẹ sẽ dễ hiểu được con muốn gì hơn. Hãy thử nhớ lại tuổi thơ của bạn xem, còn điều gì quan trọng với trẻ hơn là được bố mẹ hiểu đúng ý mình?