Kinh nghiệm chăm sóc trẻ sinh nhẹ cân

Thế nào là trẻ nhẹ cân?

Trẻ nhẹ cân là những trẻ khi sinh có cân nặng dưới 2.5kg bất kể tuổi thai là bao nhiêu. Như vậy, trẻ nhẹ cân sẽ gồm trẻ sinh non và trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung.

Việc chăm sóc nuôi dưỡng những trẻ này trong những ngày đầu sau khi sinh không hề đơn giản. Với trẻ sinh non, do chức năng tiêu hóa và điều hòa thân nhiệt kém, phổi chưa trưởng thành, dễ bị suy hô hấp, xẹp phổi, xuất huyết phổi, bệnh màng trong... Còn đối với trẻ suy dinh dưỡng trong tử cung thì thường có nguy cơ hạ đường huyết do thiếu glucogen dự trữ.

Do vậy việc chăm sóc hàng ngày nên tuân thủ theo nguyên tắc cơ bản là: Giữ ấm - Vệ sinh - Dinh dưỡng tốt, cụ thể:

• 1

  Giữ ấm

  Khi mới chào đời, việc đầu tiên phải làm là giữ ấm cho bé, vì để lạnh sẽ dễ bị phù cứng bì làm trầm trọng thêm bệnh lý của trẻ. Có 2 phương pháp giúp duy trì thân nhiệt là ủ ấm trong lồng ấp và phương pháp bà mẹ Kangaroo.

  Phương pháp lồng ấp. Thường được thực hiện tại bệnh viện

  • - Trẻ < 2000g cần duy trì nhiệt độ lồng ấp 33 - 34°C.
  • - Trẻ < 1500g cần duy trì nhiệt độ lồng ấp 34 - 35°C.
  • - Nhiệt độ trong phòng nuôi trẻ cần giữ 28 - 32°C.     

  Phương pháp bà mẹ Kangaroo. Đặt trẻ nằm da áp da trên lồng ngực mẹ, phủ áo hoặc chăn bên ngoài, ủ ấm trẻ bằng nhiệt độ của cơ thể mẹ.

  

              Phương pháp Kangaroo ủ ấm bé bằng nhiệt độ cơ thể của mẹ.

  Phương pháp này dễ thực hiện, đơn giản, tiện lợi, và có nhiều ưu điểm như: giảm được tỷ lệ bệnh lây lan trong bệnh viện; giữ được thân nhiệt cho bé; giúp bé thở đều hơn; gắn bó tình cảm giữa mẹ và con…Nếu mẹ mệt, bố hay người thân trong gia đình có thể thay thế để chăm sóc bé theo phương pháp này.

• 2

  Vệ sinh – Theo dõi

  Vệ sinh chăm sóc. Phải đảm bảo vô khuẩn bằng cách:

  Tắm bé hàng ngày bằng nước sạch, ấm và khăn mềm, với bé non tháng cần tắm nửa người trên của bé, lau khô, ủ ấm rồi mới tiếp tục tắm phần còn lại, với trẻ quá non cần có kỹ thuật tắm bé trong lồng ấp.

  Thay băng rốn và sát khuẩn bằng cồn 70 độ hàng ngày sau khi tắm bé cho tới khi rốn rụng và khô thành sẹo.

  Theo dõi. Vì trẻ non tháng và nhẹ cân sẽ gặp phải nhiều nguy cơ bệnh lý trong thời kỳ sơ sinh, vì vậy phải theo dõi sát một số các dấu hiệu rối loạn, phát hiện sớm bệnh lý xảy ra như viêm phổi sơ sinh, viêm ruột, xuất huyết não màng não... để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.

  • - Rối loạn hô hấp: thở nhanh > 60 lần/1 phút.
  • - Nôn, sặc (phải xử trí hút thông đường hô hấp tại chỗ trước khi chuyển).
  • - Sắc mặt, môi và các đầu chi.
  • - Rối loạn tiêu hoá: số lần đại tiện, số lượng, tính chất và màu sắc phân.
  • - Phát hiện sớm các bất thường về cơ, xương, khớp, thị giác, thính giác và vận động của trẻ để điều trị hoặc chuyển viện kịp thời.
  • - Chuyển trẻ sơ sinh non tháng và nhẹ cân lên tuyến trên phải ủ ấm bằng phương pháp da áp da.

  

  Cần lưu ý những dấu hiệu bất thường ở trẻ

• 3

  Dinh dưỡng

  Sữa mẹ luôn là thức ăn tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhất là đối với trẻ sinh nhẹ cân.

  Đối với trẻ sinh quá non (< 1500g), chưa có phản xạ bú hoặc những trẻ sinh non chưa bú được, phải kết hợp truyền dung dịch Glucoza 10% theo đường tĩnh mạch (tại bệnh viện).

  Trẻ bú được thì mẹ cho bú nhiều bữa trong ngày (có thể 12-15 bữa/ngày).

  Trẻ bú yếu nhưng đổ muỗng nuốt được, mẹ nên vắt sữa ra ly, dùng muỗng bón cho trẻ.

  Trường hợp mẹ không có sữa, nên dùng loại sữa dành riêng cho trẻ sinh non. Đối với trẻ nhẹ cân do suy dinh dưỡng, vẫn có thể dùng các loại sữa cho trẻ dưới 6 tháng như trẻ đủ cân.

  Lượng sữa dùng cho trẻ hằng ngày:

  Ngày thứ nhất sau sinh: 50 ml/kg trọng lượng trẻ, chia ra 10-12 bữa/ngày.

  Từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6: Mỗi ngày tăng thêm 20 ml/kg trọng lượng của trẻ, cũng chia ra 10-12 bữa/ngày.

  Từ ngày thứ bảy trở đi: 170 ml/kg trọng lượng, chia ra 10-12 bữa/ngày.

  Từ tháng thứ 5 trở đi, hãy cho trẻ ăn bổ sung và bú mẹ như trẻ đủ cân.