Bệnh parkinson

Thế nào là bệnh parkinson?

Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia, bệnh Parkinson (hay còn gọi là PD) là một rối loạn thoái hoá của hệ thần kinh trung ương làm suy yếu khả năng vận động, lời nói, và các chức năng khác.

Bệnh Parkinson thuộc nhóm các bệnh rối loạn vận động. Nó có đặc điểm cứng cơ, run, tư thế và dáng đi bất thường, chuyển động chậm chạp và trong trường hợp bệnh nặng người bệnh có thể mất đi một số chức năng vận động vật lý. Các triệu chứng chính xuất hiện tương ứng với sự giảm các kích thích ở vùng vỏ não thuộc phạm vi điều khiển của hạch nền.

Ở bệnh Parkinson, người ta thấy hiện tượng thoái hóa tế bào não ở vùng chất đen (substantia nigra) thuộc trung não. Từ chất đen, có những đường nối thần kinh liên kết đến một phần khác của não gọi là thể vân (corpus striatum), nơi chế tiết ra một chất dẫn truyền thần kinh tên là Dopamin. Dopamin vốn là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng nên những sự thay đổi của nó sẽ dẫn đến nhiều vấn đề khỏe khác nhau.

Sự thiếu hụt những tế bào não này và sự thay đổi chế tiết Dopamin là nguyên nhân dẫn đến những triệu chứng và các dấu hiệu của bệnh Parkinson và đồng thời cũng là mục tiêu điều trị. Cơ chế sinh lý của hiện tượng thiếu hụt tế bào não này vẫn chưa được xác định.

Nguyên nhân gây bệnh parkinson

Khám phá cho biết, mục tiêu đặt ra ở đây là khám phá nguyên nhân tại sao khi những neuron thần kinh này bị phá hủy lại gây ra bệnh Parkinson.

Có nhiều giả thuyết được đặt ra nhưng nhiều nhà nghiên cứu tin rằng Parkinson không được gây ra bởi chỉ duy nhất một thủ phạm mà nó là sự kết hợp của hai tác nhân: sự nhạy cảm mang tính chất di truyền và những tác động xấu gây ra bởi môi trường xung quanh dẫn đến sự thoái hóa của tế bào não.

- Nhiều nghiên cứu phát hiện ra rằng sống ở môi trường nông thôn, uống nước giếng, tiếp xúc nhiều với thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, sống gần nhà máy gỗ có thể gia tăng nguy cơ mắc bệnh.

- Người ta đã chứng minh được rằng có khoảng 5 - 10% bệnh nhân Parkinson có xu hướng di truyền. Một nghiên cứu gần đây phát hiện ra có một gene đột biến ở trong nhóm người mắc bệnh. Mặc dù gen đột biến này không phải là nguyên nhân của tất cả những trường hợp bệnh nhưng phát hiện này đã mở ra cơ hội cho các nhà khoa học thực hiện thêm các nghiên cứu trên động vật để tiếp cận sâu hơn nữa đối với bệnh Parkinson.

Hiện nay thì giả thuyết hứa hẹn nhất là giả thuyết về sự Oxy hóa:

- Người ta tin rằng các gốc hóa học tự do là nguyên nhân của bệnh Parkinson. Các gốc hóa học tự do mang điện tích dương được sinh ra do Dopamin bị phá hủy khi nó kết hợp với Oxy.

- Sự phá hủy dopamin gây ra bởi 1 enzyme tên là MonoAmin Oxidase (MAO) dẫn đến sự hình thành hydrogen peroxide.

- Bình thường thì có một protein tên là Glutathione sẽ phá hủy Hydrogen peroxide một cách nhanh chóng. Nếu hydrogen peroxide không bị phá hủy, nó sẽ dẫn đến sự hình thành những gốc tự do có thể tác dụng lên màng tế bào làm phá hủy tế bào và oxy hóa lipid khi hydrogen peroxide tác động lên màng lipid ở lớp màng tế bào.

- Ở bệnh Parkinson, glutathione bị thiếu do đó cơ thể mất đi sự bảo vệ cần thiết chống lại sự hình thành những gốc hóa học tự do.

- Hơn nữa, sự gia tăng chất sắt trong não có thể làm tăng sự tạo thành các gốc tự do.

- Ngoài ra, sự oxy hóa lipid cũng gia tăng ở bệnh Parkinson.

- Sự liên quan giữa bệnh Parkinson với sự tăng tốc đào thải Dopamin, sụt giảm các yếu tố bảo vệ (glutathione) chống lại các gốc tự do, tăng lượng chất sắt (làm cho sự tạo thành các gốc tự do xảy ra dễ dàng hơn) và gia tăng oxy hóa lipid đã giúp củng cố giả thuyết về sự Oxy hóa này.

- Nhưng cho dù giả thuyết này có được xem là đúng đi chăng nữa thì nó vẫn không thể giải thích được tại sao hoặc bằng cách nào mà cơ thể lại bị mất đi cơ chế tự bảo vệ. Câu trả lời vẫn còn được để ngỏ. Và nếu giả thuyết này đúng, người ta có thể điều chế thuốc để ngăn chặn hoặc làm chậm đi các triệu chứng này.

Mặc dù nguyên nhân của bệnh Parkinson vẫn chưa được khám phá ra, nhưng vẫn có những trường hợp các triệu chứng của bệnh Parkinson có thể xác định được nguyên nhân một cách rõ ràng. Trong trường hợp này, người ta gọi các hội chứng trên là Parkinson thứ phát.

Mặc dù Parkinson nguyên phát, hoặc bệnh Parkinson, là type thường gặp nhất, nhưng số lượng thật sự những người bị bệnh Parkinson thứ phát gây ra do thuốc có thể còn nhiều hơn rất nhiều so với con số được báo cáo, và chiếm khoảng 4% trường hợp Parkinson thứ phát.

- Sự thay đổi nồng độ dopamine, do mất tế bào não hay do dùng thuốc, đều có thể gây ra các triệu chứng của Parkinson

- Những người bị Parkinson thứ phát do thuốc có nguy cơ cao mắc bệnh Parkinson nguyên phát sau này.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh parkinson

Thanh niên dẫn tin từ Viện Quốc gia về bệnh Parkinson ở Mỹ, xác định được 10 dấu hiệu ban đầu của căn bệnh này là:

Run: Khoảng 70% bệnh nhân mắc bệnh Parkinson thường có triệu chứng run. Hiện tượng run thường xảy ra ở môi, ngón tay hoặc đôi khi cả bàn tay lúc đang ở trạng thái nghỉ ngơi, nhưng sẽ biến mất khi hoạt động. Bàn tay sẽ lắc nhịp nhàng, thường từ 4-6 lần/giây, hoặc theo kiểu “viên thuốc lăn tròn”, như thể lăn viên thuốc giữa ngón tay cái và ngón trỏ vậy.

Mất mùi: Khứu giác suy yếu xảy ra vào giai đoạn khởi phát của bệnh Parkinson. Qua 8 năm theo dõi khứu giác của 2.270 nam giới, các chuyên gia Viện Nghiên cứu sức khỏe Thái Bình Dương ở Hawaii (Mỹ) cho biết hiện tượng mất khả năng nhận dạng mùi có thể xảy ra ít nhất 4 năm trước khi bệnh Parkinson phát triển.

Chữ viết nhỏ, khít: Những người mắc bệnh Parkinson sẽ cảm thấy chữ viết tay trông khác hơn so với trước, các con chữ ngày càng nhỏ đi và chen chúc nhau, tư thế cầm bút cũng trở nên khó khăn hơn.

Cứng cơ: Cơ bắp và các khớp có xu hướng trở nên cứng và không co giãn được. Khi đi bộ, cánh tay người bệnh thường không đánh được, không lắc được; bàn chân có cảm giác như mắc kẹt dưới đất.

Rối loạn giấc ngủ: Các nhà thần kinh học cảnh báo bệnh Parkinson có liên quan đến một dạng rối loạn hành vi trong giấc ngủ. Nghĩa là, trong khi ngủ, những người mắc chứng Parkinson thỉnh thoảng hét lên, đấm đá, nghiến răng hay thậm chí tấn công người khác trên giường đang ngủ sâu. 40% dạng rối loạn này dễ dẫn đến nguy cơ phát bệnh Parkinson.

Giọng nói yếu ớt: Bệnh Parkinson cũng liên quan đến việc thay đổi giọng nói, đó là giọng nói trở nên nhẹ nhàng, yếu ớt hoặc nói ngọng một cách bất thường.

Khuôn mặt đơ: Theo Griswoldhomecare, những người bị bệnh Parkinson rất khó biểu lộ cảm xúc trên gương mặt, thường nhìn chằm chằm vào một khoảng không nào đó và mắt thì liên tục chớp.

Táo bón: Dù nhận đủ lượng nước và chất xơ trong chế độ ăn uống hằng ngày nhưng vẫn xảy ra tình trạng táo bón, hãy nghĩ ngay đến khả năng mắc bệnh Parkinson. Lý do, Parkinson làm ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh tự chủ, trong đó quy định hoạt động của cơ trơn ở ruột và bàng quang. Một cách để nhận biết sự khác biệt giữa táo bón thông thường và táo bón Parkinson là người bệnh thường có thêm cảm giác no, ngay cả khi ăn rất ít và kéo dài.

Đau cổ dai dẳng: Dấu hiệu này đặc biệt phổ biến ở phụ nữ. Đau cổ liên quan đến Parkinson khác với đau cổ thông thường chủ yếu là ở cảm giác dai dẳng. Ở một số người, họ có thể ít bị đau nhưng thay vào đó là tê và ngứa, cũng có người đau nhức và khó chịu từ vùng vai đến cánh tay.

Suy giảm thăng bằng: Người bệnh Parkinson thường có dáng người co cúi, hai vai gập xuống, đầu nhô ra trước. Cùng với những rắc rối trong cử động thì họ khó giữ được thăng bằng và dễ dẫn đến nguy cơ té ngã.

Trà Mi

Nên đọc

Ngộ nhận của phụ nữ về ung thư vú

Chữa mất tiếng bằng bài thuốc dân gian và món ăn

Dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh

Nên uống nước chanh với mật ong buổi sáng

Theo GDVN