Tác dụng chữa bệnh của cây thủy sâm
(Giúp bạn)
Hiện nay ở nhiều nơi rộ nên tình trạng nuôi thủy sâm lấy nước uống vì nghe đồn thức uống này có thể chữa bách bệnh. Nhưng thực hư tác dụng của nó đến đâu còn phải bàn.
Suýt đau dạ dày vì uống thuỷ sâm
Các bà nội trợ rỉ tai nhau rằng loại nước uống được chiết xuất từ thuỷ sâm có thể trị hoặc giảm bớt được rất nhiều bệnh như: cao huyết áp, chống lão hoá, giảm nếp nhăn trên trán, trên mặt, làm sáng mắt, làm cơ bắp rắn chắc hơn, chữa mỏi nhức gân cốt, chữa xuyên, lác, ung nhọt, lở loét hay trị bệnh trĩ, làm tóc bạc đen trở lại hoặc bóng thêm tóc…
Gần một năm phải sống chung với căn bệnh đau đầu, chạy chữa khắp các nơi mà tình trạng vẫn không thuyên giảm, cộng với trong nhà có người mắc bệnh đái tháo đường, chị Thuỳ L., ở Hà Nội đã tìm đến thuỷ sâm vì nghe đồn về công dụng chữa bách bệnh.
Khi được giới thiệu đó như một loại thuốc tiên, chỉ cần nuôi cấy bằng nước chè pha đường và kiên trì sử dụng hàng ngày thì chỉ cần vài tháng đến nửa năm sau bệnh sẽ tự khỏi, chị đã mất 4 tháng kỳ công nuôi cấy thuỷ sâm, kiên trì sử dụng và mong ngóng kết quả. Nhưng, chị hết sức ngạc nhiên khi bệnh tình đã không có dấu hiệu thuyên giảm, mà chị còn có nguy cơ đau dạ dày do nước thuỷ sâm quá chua. Sức khỏe người nhà của chị cũng chẳng thấy cải thiện, tiến triển hơn, nói gì đến chữa đái tháo đường.
Trước đây nghe bạn bè giới thiệu, ông T. cũng đã bỏ ra tiền triệu để mua con giông thuỷ sâm về nuôi cấy và lấy nước uống hàng ngày. Nhưng cả gia đình ông sử dụng cả năm trời mà sức khỏe vẫn không cải thiện. Vì thấy tác dụng của thuỷ sâm không được như những lời đồn đại nên gia đình ông đã bỏ, không sử dụng nữa.
Thực hư tác dụng chữa bách bệnh của thủy sâm
Theo ý kiến nhận định của các nhà khoa học tại Việt Nam, chưa có căn cứ chắc chắn để khẳng định công dụng của thuỷ sâm đối với sức khỏe.
Vào cuối những năm 60 của thế kỷ trước, tại Bắc Kinh (Trung Quốc) đã rộ lên phong trào nuôi thuỷ sâm (còn có tên là tiểu cầu tảo, hay thủy cầm sâm). Tuy nhiên, sau một thời gian sử dụng men gan của những người này có dấu hiệu tăng cao. Theo đánh giá, sở dĩ bản chất của thuỷ sâm là nấm, vì thế khi uống quá nhiều và liên tục cơ thể không kịp có thời gian đào thải ra ngoài.
Hiện trên mạng cũng có khá nhiều tài liệu về thuỷ sâm, song hầu hết đều là tài liệu dịch từ nước ngoài với những trích dẫn mơ hồ, khó hiểu. Còn ở Việt Nam, hiện chưa có nghiên cứu, đánh giá nào về thành phần cũng như tác dụng của thủy sâm trong việc chữa bệnh, nâng cao sức khoẻ con người. Vì thế, người dân cần cảnh giác trước những chiêu lừa đảo, thổi phồng tác dụng của thuỷ sâm, cũng như những loại thuốc khác có thành phần tương tự nhằm trục lợi cá nhân.
TS. Phùng Hòa Bình, Trưởng khoa Dược học cổ truyền, Đại học Dược Hà Nội, cho rằng, việc chăm sóc sức khoẻ là điều tất yếu. Đời sống ngày càng tăng lên khiến người ta không chỉ có nhu cầu chữa bệnh mà còn muốn để phòng bệnh. Cách nghĩ ấy là hoàn toàn đúng, chỉ có điều như thế nào cho hợp lý.
Ví dụ như thủy sâm, hiện nay người ta đã đồn nhau rất nhiều về công dụng và nhập về tràn lan. Cũng như nhiều cây thuốc khác nữa, người ta mới có nghiên cứu ở một mức độ nhất định, và chỉ có một tác dụng nhất định mà thôi. Ở Nhật Bản, người dân dùng nó như một thực phẩm, như vậy cũng đơn thuần chỉ dùng thuỷ sâm như một thực phẩm mà thôi.
Còn về mặt y học, để chứng minh các hoạt chất của thuỷ sâm có giá trị thực sự làm thuốc, hỗ trợ sức khoẻ, chữa đái tháo đường, giảm mỡ máu thì chưa có một nghiên cứu nào khẳng định điều đó. Ta chỉ có thể nói đó là những thông tin ban đầu dùng để bàn luận, còn hướng tới sử dụng sản phẩm thì chưa có.
Theo TS. Phùng Hoà Bình, hiện nay ở Việt Nam có một tình trạng khiến nhiều người trong nghề trăn trở là chúng ta hay đưa lên những bài thuốc để quảng bá, nhưng những tác dụng bất lợi thì chúng ta ít thông tin về nó. Tất cả các dược liệu đều có nguy cơ bất lợi rất lớn đối với cơ thể chúng ta nếu sử dụng không hợp lý. Vì vậy, khi sử dụng bất cứ sản phẩm nào làm thuốc ta cần hết sức cân nhắc, hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên môn.
Chữa được bách bệnh, mát gan, tăng cân... là công dụng của một loại trà nấm mà nhiều người tuyền tai nhau trong thời gian qua.
Thời gian gần đây, nhiều người truyền tai nhau một loại trà thảo dược hay còn gọi là thủy sâm được quảng cáo có thể chống lão hóa, giảm nếp nhăn, thậm chí nhiều bệnh nan y như tiểu đường, ung thư… cũng được hóa giải. Thị trường bán con giống thủy sâm hiện đang rất sôi động. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học ở Việt Nam, chưa có đủ căn cứ để khẳng định tác dụng đồ uống này.
Chai nước thủy sâm tự chế
Thực tế, loại “thần dược” này đã khiến không ít người đã bệnh lại càng nặng thêm… Không hiếm gặp thực trạng, thi thoảng dư luận lại râm ran về tác dụng thần dược trị bách bệnh của một loại thuốc hay cây thuốc nào đó. Chưa biết những lời ca ngợi về nấm thủy sâm có chính xác hoàn toàn hay không, nhưng đã có rất nhiều người tìm mua và tạo thành cơn sốt ở nhiều tỉnh thành trong cả nước.
Chị Thanh Trúc, ngụ ở đường Võ Văn Ngân, quận Thủ Đức (TP.HCM) cho biết, rất nhiều phụ nữ đều tin rằng, loại nấm này có thể giúp mình giữ nhan sắc, cải lão hoàn đồng…Theo đó, nếu uống trà thủy sâm hằng ngày thì đến 100 tuổi da vẫn căng như người trẻ. Nhưng thực tế không được như mong muốn, chị Trúc cũng đã từng dùng thử nấm thủy sâm, ban đầu uống rất ngon vì vị chua chua ngọt ngọt của nó, nhưng dùng nhiều sẽ bị lạnh bụng, đi ngoài và bị sút cân.
Trên mạng có rất nhiều tài liệu về thủy sâm, trong đó nói rằng loại thức uống được chiết xuất từ loài này có thể trị dứt hoặc giảm bớt được rất nhiều bệnh Theo thông tin từ các diễn đàn này thì nấm thủy sâm có thể chữa được 27 thứ bệnh khác nhau. Để chứng minh cho những kết quả kỳ diệu này, người bán đã photo nhiều kết luận của các giáo sư đầu ngành về công dụng của nó để câu khách hàng.
Theo GS.TS Dương Trọng Hiếu, nguyên BS BV Y học cổ truyền Trung ương: “Đây là đồ uống đã có từ lâu. Cách đây 30 - 40 năm ở quê tôi đã thấy. Có thể vì người dân muốn thể hiện là cái gì quý nên gán cho nó có chữ sâm nhưng không phải là loại sâm nào cũng tốt. Ở Việt Nam chưa có đánh giá nào về loại “thần dược” trị bách bệnh này, nên người uống cũng phải cảnh giác, vì nó là nấm. Không nên uống quá nhiều và thường xuyên, vì khi dùng thì phải có thời gian đào thải. Uống chơi thì uống, chứ nhằm một mục đích gì thì tôi không khuyên”.
Bác sĩ Nguyễn Xuân Giao, trưởng phòng Đông y thực nghiệm, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương khuyến cáo: “Thủy sâm thực ra chỉ là một loại cái giấm phát triển dưới dạng váng nhầy, dày và dai màu trắng. Loại giấm này sinh sôi trong môi trường nước chè pha đường. Xét về mặt sinh học, nước chua chắt ra để uống không phải thuốc mà là nước tiết ra của con giấm sau khi ăn hỗn hợp đường và nước trà. Chính nước chua giúp tạo ra những vi khuẩn hữu ích cho quá trình tiêu hóa, khiến ta có cảm giác ngon miệng, cơ thể được thanh lọc. Tuy nhiên, nó không có tác dụng chữa bách bệnh như lời đồn thổi”. Không chỉ vậy, một số người vì quá tin vào công dụng của loại nấm này nên nghĩ càng dùng nhiều càng tốt, ai cũng có thể dùng nên đã uống nước ngâm nấm một cách vô tội vạ, đây là điều phản khoa học.
Theo bác sĩ Giao, chất chua sẽ có lợi cho sức khỏe nếu sử dụng liều lượng nhỏ, vừa phải. Uống nước chua thường xuyên sẽ ảnh hưởng không tốt đến đường tiêu hóa. Trẻ em và người lớn dùng liều lượng khác nhau. Người bệnh muốn dùng để bồi bổ cần có sự giám sát của bác sĩ.
Nấm thủy sâm không thể gọi là thần dược - đó là lời khẳng định của lương y đa khoa Trần Hữu Nam, phó chủ tịch Hội Đông y thành phố Đà Nẵng trước thông tin về những loại thuốc có khả năng chữa bách bệnh. Với một thầy thuốc từng làm nghề 60 năm, ông cho rằng: “Trong điều trị phải theo nguyên tắc đau đâu trị đó, bệnh gì thuốc nấy. Đồng thời nhất thiết phải tìm ra nguyên nhân trước khi cho toa”. Ông khuyến cáo người sử dụng thuốc không riêng nấm thủy sâm hay bất cứ loại thuốc nào, nói chung, phải cảnh giác trước mọi lời quảng cáo. Thậm chí, ngay cả khi chính bác sĩ cho toa, làm xét nghiệm rồi thì trong quá trình điều trị cũng cần theo dõi hiệu quả, tác dụng ngoài mong muốn của thuốc để điều chỉnh cho phù hợp và đạt được hiệu quả điều trị cao nhất.
Tài liệu khó kiểm chứng
Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Xuân Hướng - nguyên chủ tịch Hội Đông y Việt Nam nói: “Công dụng của nấm thủy sâm chỉ là lời đồn đại trong dân gian, còn sách vở Đông y chính thống chưa ai nói đến. Trong khi đó, ở các bệnh viện hay hiệu thuốc đông tây y cũng không ai dùng, do đó người sử dụng rất khó kiểm chứng thực tế”.
Không cần kiểm chứng, nhiều người dân hễ nghe nói cái gì bổ đều cho là sâm, nên có hàng chục lá, cây, củ… được gắn mác sâm. Tuy nhiên, chí có vài loại là sâm thực sự có tính bổ dưỡng. Về bản chất, nấm thủy sâm chỉ phần nào hỗ trợ sức khỏe, không phải là thuốc nên không có tác dụng điều trị bệnh.
Khi nấm thủy sâm là “thần dược”
Ngoài thực tế, không ít lời đồn đại về công dụng trị bệnh của nấm thủy sâm, nhiều người lợi dụng những lời đồn ấy rồi nhân giống thủy sâm nhằm kiếm lợi và thông tin về nấm thủy sâm chữa bách bệnh rộ lên từ đây. Qua nhiều trang mạng, PV Người đưa tin đã phát hiện nhiều lời đồn thổi đến kỳ lạ về công dụng của loài nấm được nhiều người cho là có giá trị “thần kì” chữa được nhiều bệnh.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa
Theo quảng cáo của một số trang web và diễn đàn thì thủy sâm là một loại dung dịch lên men từ trà đường bởi một loại nấm mà người Pháp gọi là Champigon De longue Vie. Ngoài ra, loại nấm này còn có nhiều tên gọi khác nhau như: Kombucha, Kwassan, The Miracle Fungus, Kagrasok tea… Trà thủy sâm chứa một lượng lớn chất đạm mà cơ thể con người có thể hấp thu vào các tế bào nhỏ một cánh nhanh chóng. Nấm thủy sâm giúp cơ thể người phản ứng và kích thích những siêu vi khuẩn phân hóa thành chất dinh dưỡng có lợi cho con người và đào thải độc tố ra ngoài.
Rất nhiều chiêu trò câu khách được tung lên mạng để rao bán nấm thủy sâm. Một số điện thoại 0986883…của người tên Kim Giao trên diễn đàn mạng với những lời rao như sau: “Nấm thủy sâm xuất xứ từ TP.HCM là sản phẩm thiên nhiên 100%. Thủy sâm có tác dụng bồi bổ sức khỏe và làm đẹp. Mua một con giá 150 ngàn, mua hai con giá 140 ngàn/con, mua từ ba con trở lên giá sẽ chỉ còn 130 ngàn/con…và kèm theo những thông tin chi tiết về công dụng chữa được hàng loạt bệnh khác nhau như giảm cao huyết áp, chống lão hóa, chữa nhức mỏi gân cốt…”.
Bên cạnh đó, không ít những địa chỉ cũng được tải lên: “Chúng tôi có dịch vụ giao hàng miễn phí trong khu vực Q.9, Q.2, Q. Thủ Đức, quận Bình Thạnh, Quận 3, Quận Gò Vấp, Khu công nghiệp Sóng Thần, khu vực Dĩ An - Bình Dương giáp ranh với Thủ Đức…”. Đối với khu vực các tỉnh và khu vực miền Trung, Tây Nguyên sẽ giao hàng qua đường bưu điện bằng cánh chuyển phát nhanh hoặc xe khách”. Một số người còn đưa cả ý kiến chuyên gia đầu ngành lên mạng và tự khẳng định chắc nịch đây là “thần dược” đã được thế giới dùng lâu rồi. Điển hình như ở Nhật Bản và Trung Quốc có người uống nước thủy sâm mà đã sống trên 100 tuổi!?.
Theo địa chỉ đã cập nhật trên mạng, chúng tôi đã tìm đến nhà anh M. ở Q.Thủ Đức. Anh M. tiết lộ “Tôi nuôi nấm thủy sâm cũng được hơn năm rồi. Ban đầu, tôi cũng chẳng để ý làm gì, tôi nghĩ chỉ là tin đồn. Nhưng vào giờ cơm trưa nghe mấy ông bạn trong nhà máy bàn tán, ca tụng uống nước thủy sâm dễ ăn, dễ ngủ, chóng mập… nếu biết cách nuôi có thể nhân ra bán kiếm thêm được. Tò mò quá nên tôi cũng xin một ít về nuôi thử và cũng uống vào mỗi đêm trước khi đi ngủ. Sau vài tuần thấy kết quả tốt, tôi nhân giống ra nuôi tiếp cho các thành viên trong gia đình cùng uống. Sẵn tiện tôi cũng quảng cáo với bà con trong khu phố luôn. Một số người sau khi mua về thấy có hiệu quả rồi họ tự mách cho nhau. Thế là, khách đến đặt hàng nấm thủy sâm cũng nhiều hơn. Hiện tại, trong nhà có vài chục bình nấm thủy sâm lớn bé với giá từ 100 ngàn đồng trở lên”.
Trước những thông tin đa chiều về loài nấm thủy sâm này, rất nhiều người bỏ tiền ra để mua về cho mình một bình nấm thủy sâm phòng khi bệnh tật. Thế nhưng, hiệu quả lại không giống như những rao của một của số người. Chị Trần Thị Thoa, công nhân Khu chế xuất Linh Trung cho biết: “Tôi hơi gầy, lại ăn chẳng được bao nhiêu, nghe mấy chị trong dãy trọ bảo đi mua nước thủy sâm gì đó về uống sẽ giúp ăn ngon, tăng cân. Nghe cũng mát tai nên tôi qua Bình Dương mua về nột hũ với giá gần 200 ngàn đồng. Ngày nào tôi cũng uống nhưng hơn 6 tháng nay tôi thấy mình chẳng cải thiện gì cả, thậm chí còn sút đi hai cân”. Bên cạnh đó, “do thiếu hiểu biết và nghe theo lời truyền miệng của số đông nên một số chị em trong xóm tôi còn nhầm nấm thủy sâm là con sâm đất, rồi vô tư chia sẻ cho nhau mỗi người một ít đem về nuôi với hi vọng da dẻ sẽ hồng hào hơn” - chị Đinh Thị Diệp ở Lâm Đồng bộc bạch.
Theo Lương y Vũ Quốc Trung - hội viên hội Đông Y Việt Nam: “Thủy sâm thực chất chỉ là một loại nước uống đơn giản, nó được lên men từ trà và nước đường, tạo ra con giống gần như con giấm. Nó có vị chua như giấm. Vì có vị chua nên người ta thường sử dụng trong việc giảm cân là chủ yếu”.
Đồn thổi để trục lợi
Hiện nay, trên mạng có khá nhiều tài liệu về nấm thủy sâm nhưng phần lớn là được dịch từ tài liệu nước ngoài với những trích dẫn mơ hồ và khó xác nhận. Trong khi đó, ở Việt Nam cho đến thời điểm này vẫn chưa có nghiên cứu nào đánh giá về thành phần cũng như tác dụng của thủy sâm đối với sức khỏe của con người. Trước phong trào nuôi và trồng thủy sâm ngày càng rầm rộ, một số người đã đồn thổi thái quá tác dụng nhằm trục lợi.
Theo một số người có kinh nghiệm trong việc nuôi nấm thủy sâm, trong quá trình nuôi nấm thủy sâm chỉ được dùng lọ thủy tinh sứ hoặc plastic có miêng rộng để con nấm có thể tiếp xúc với không khí được nhiều. Dung tích của bình phải từ 4-5 lít trở lên. Người nuôi nấm thủy sâm nên lưu ý phải để bình trong chỗ mát từ 7-10 ngày, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào. Mùa nóng để 7 ngày, mùa đông có thể lên tới 10 ngày vì nhiệt độ thấp nên sự lên men sẽ chậm hơn. Sau thời gian lên men được hoàn tất, dùng vải lọc để chắt lấy nước uống. Con nấm được đổ nước trà mới dùng lại cho những lần lên men sau. Nếu con nấm dày ta có thể tách ra cho vào lọ khác để nuôi tiếp. Quan trọng nhất người nuôi không được đổ nước nóng vào bình nó sẽ làm chết con nấm. Và cách pha chế nuôi nấm thủy sâm chủ yếu được “chuyển giao” từ người này sang người khác và thường theo tỉ lệ 3 gói trà lipton, 2 lít nước, 2 lạng đường.
Cũng theo Lương y Vũ Quốc Trung “Về khả năng chữa được nhiều bệnh như những lời đồn trên mạng là không có thật, nhất là nấm thủy sâm có thể chống ung thư thì điều này chưa có nghiên cứu, chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh cả. Đặc biệt, trong nấm thủy sâm có chứa nhiều axit nên nếu dùng trong thời gian dài có thể dẫn tới đau khớp, chóng mặt, thậm chí viêm xoang. Do đó, khi ta dùng sản phẩm chưa rõ nguồn gốc cần thận trọng, không khéo tiền mất tật mang cũng nên”.
Theo lời khuyên của các chuyên gia trong ngành, muốn khẳng định tác dụng của một loại đồ ăn hay thức uống nào đó, có lợi hay có hại cho sức khỏe của con người cần phải thông qua sự đánh giá, nghiên cứu khoa học trên một nhóm người thì mới có thể khẳng định được. Còn việc nhiều người dân tự đồn thổi tác dụng của nấm thủy sâm và thậm chí còn tự chế ra công thức làm lên men nấm thủy sâm bằng phương pháp thủ công là vô căn cứ.
Ảnh hưởng xấu đến tế bào gan
Việc nuôi thủy sâm nếu không đảm bảo vệ sinh rất dễ nhiễm vi sinh. Dụng cụ chứa đựng nếu dùng kim loại sẽ rất nguy hiểm, vì axit trong nấm thủy sâm có thể phản ứng với kim loại tạo ra độc tố. Đồng thời, nấm thủy sâm là một sản phẩm lên men, người bị men gan cao hay có các triệu trứng về gan thì không nên dùng vì nó sẽ ảnh hưởng đến tế bào gan.
“Thủy sâm” chữa bá bệnh?
Gần đây, trên các diễn đàn mạng rộ lên thông tin nói về “thủy sâm” chữa được bách bệnh. Phong trào nuôi thủy sâm và rao bán con giống cũng rộ lên từ đây…
Chữa bá bệnh
Qua những lời đồn đại về nhiều công dụng trị bệnh của thủy sâm, ngoài những người nuôi thủy sâm để dùng chữa bệnh cho gia đình, còn có nhiều người nuôi nhân giống rồi rao bán con giống thủy sâm.
Một người có số điện thoại 098809... rao bán con giống thủy sâm trên một diễn đàn mạng như sau: “Mua một con giá 160 ngàn đồng; mua 2 con giá 150 ngàn/con; mua từ 3 con trở lên thì giá 140 ngàn/con. Tặng kèm tài liệu tham khảo...”. Người rao bán thủy sâm này còn rao công dụng chữa được 27 căn bệnh như: tiểu đường, cao huyết áp, chống ung thư, đau khớp, giúp tăng khả năng sinh lý, chống lão hóa, giảm nếp nhăn…
|
Vào trang vatgia.com cũng có rất nhiều người rao bán thủy sâm, với giá dao động từ 100 ngàn - 200 ngàn đồng/con giống. Thậm chí, nếu ai có nhu cầu mua nước thủy sâm về uống ngay thì giá 35 ngàn đồng một lít, giao hàng tận nơi và cả qua đường bưu điện (tùy địa phương). Người có nickname <khuonghien…@...> thì rao... thanh lý thủy sâm, với lời rao rằng: “Thủy sâm nhà em chật cả bếp và cả tủ lạnh rồi nên muốn thanh lý lại với giá 300 ngàn đồng một hũ (hũ 5 lít có kèm con giống)...
Theo một địa chỉ rao bán thủy sâm trên một diễn đàn mạng, chúng tôi tìm đến nhà anh N. (21 tuổi, Q.Bình Thạnh, TP.HCM). N. cho biết: “Tôi đã nuôi thủy sâm được hơn nửa năm nay. Xuất phát từ việc có người giới thiệu về công dụng chữa được nhiều chứng bệnh của thủy sâm nên tôi nuôi thử. Sau đó, tôi lên một số diễn đàn thấy nhiều người có nhu cầu nuôi thủy sâm nên nảy sinh ý định nuôi nhân giống thủy sâm để bán kiếm tiền cho vui”. N. quảng cáo: “Mẹ tôi bị viêm khớp, dùng nước thủy sâm một thời gian, thấy bệnh bắt đầu giảm phần nào. Bản thân tôi cũng dùng nước này cũng thấy đỡ mệt mỏi cơ bắp mỗi khi vận động nhiều?”. N. còn đưa cho chúng tôi xem một tờ giấy trong đó liệt kê ra mấy chục căn bệnh có thể chữa khỏi nhờ uống thủy sâm như: huyết áp cao, đau khớp, giải độc gan, thận...
''Thực tế thủy sâm không có quá nhiều công dụng như người ta rao. Ngoài ra, cần lưu ý với những sản phẩm lên men, luôn phải cẩn trọng, dễ ảnh hưởng trên tế bào gan'' - Lương y Huỳnh Văn Quang |
Cẩn trọng!
Theo lương y Vũ Quốc Trung (hội viên Hội Đông y VN): “Thực ra thủy sâm là một dạng nước uống làm đơn giản, nó được lên men từ trà và nước đường, tạo ra con giống gần giống như con giấm. Nó cũng có vị chua như giấm. Sản phẩm lên men nên cũng có một số vitamin, chất a-xít. Vì có vị chua nên nhiều người dùng để giảm cân. Thường trong dân gian hễ nghe nói cái gì bổ thì gọi đó là sâm, trong thực tế có hàng chục thứ cây, lá, củ... được gọi là sâm, nhưng chỉ có vài loại là sâm thực sự, có tính bổ dưỡng. Việc nuôi thủy sâm cần đảm bảo vệ sinh từ khâu nước đến lọ hũ đựng để không bị nhiễm vi sinh”.
Về khả năng chữa bệnh của thủy sâm, lương y Quốc Trung cho rằng: “Thủy sâm có vài công dụng, dễ thấy nhất là giảm cân, vì cũng như những loại chất chua khác đều có tác dụng giảm cân. Bên cạnh đó là giải khát. Còn những lời rao trên mạng là nói quá, nhất là chống ung thư, điều này chưa có nghiên cứu, chưa có cơ sở khoa học gì cả”. Tương tự, nói về thủy sâm, lương y Huỳnh Văn Quang (Hội Đông y Q.5, TP.HCM) cho rằng: “Thực ra đây là phong trào đồn thổi để bán sản phẩm, nhất là sản phẩm do một công ty nào đó nhập về bán chứ không đơn thuần chỉ là con giống mà mọi người nuôi thủ công bán. Thực tế thủy sâm không có quá nhiều công dụng như người ta rao. Cũng cần lưu ý với những sản phẩm lên men, luôn phải cẩn trọng, dễ ảnh hưởng trên tế bào gan. Do vậy, những bệnh nhân có xét nghiệm men gan cao, hay có các triệu chứng về gan thì không nên dùng những sản phẩm ủ lên men”.
Dược sĩ Lê Kim Phụng (giảng viên ĐH Y Dược TP.HCM) cũng đưa ra một số lưu ý khi dùng thủy sâm, đó là: Cần chú ý vì lượng a-xít axetic chứa trong thủy sâm khá cao (giống như giấm), vì vậy không nên uống quá nhiều mặc dù thấy hợp khẩu vị hoặc uống cho đã cơn khát. Liều lượng sử dụng thay đổi tùy từng người, khi bắt đầu uống để bồi bổ chỉ nên uống một lượng nhỏ chừng 50-60 ml lúc sáng sớm và uống kèm nhiều nước trong ngày. Có thể tăng lên 1/2 lít hoặc 1 lít nếu để điều trị bệnh nhưng phải có sự chỉ dẫn chuyên môn. Do trà thủy sâm chứa nhiều a-xít lactic, do đó dùng một thời gian dài có thể dẫn đến đau khớp, chóng mặt và viêm xoang. Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi và phụ nữ có thai không nên dùng (vì có đến 1% lượng cồn trong thủy sâm). Cũng không nên uống trong thời gian cho con bú vì có thể gây đau bụng cho trẻ sơ sinh. Người tiểu đường cũng không nên dùng nhiều. Phụ nữ bị rong kinh cũng cần thận trọng khi dùng, và nên ngưng sử dụng trước kinh kỳ tối thiểu là 1 tuần. Dụng cụ chứa đựng nên dùng lọ thủy tinh, sành sứ, vì nấm men trà tương kỵ với dụng cụ kim loại do chất a-xít trong trà thủy sâm sẽ tạo ra những độc chất…
“Uống thủy sâm Kombucha Nhật Bản có thể sống đến… 130 tuổi mà vẫn “sung mãn”, thậm chí cơ thể không hề có nếp nhăn và vẫn sinh con như thường”, bà H. (trú đường Nguyễn Thị Thập, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng) “mắt tròn, mắt dẹt” trước những thông tin về một loại “thần dược” được người quen quảng cáo nhằm bán sản phẩm này cho gia đình bà sử dụng...
“Cứu tinh” của các loại bệnh?
Cầm tờ giấy quảng cáo và bình nước uống được cho là có chứa nấm thủy sâm Kombucha, bà H. cho biết, theo lời giới thiệu thì loại này có thể giúp điều trị 27 thứ bệnh khác nhau. Trong đó, có những bệnh mà loài người đang bó tay như ung thư, lão hóa... Để minh chứng cho những kết quả kỳ diệu ấy, người bán đã đưa ra những bản photocopy có bài viết của nhiều giáo sư có uy tín về giá trị của nấm thủy sâm?!
Theo đó, nếu uống trà thủy sâm hằng ngày thì đến 100 tuổi da vẫn căng như người trẻ. Có một vùng trên thế giới cả làng không biết thế nào là ung thư vì ai cũng sử dụng thủy sâm… Không ít người vì tin vào những lời quảng cáo trên nên đã mua dùng thử. Chưa biết kết quả thế nào vì đây là loại thức uống tác dụng theo kiểu mưa dầm thấm lâu, nhưng trước mắt, mỗi con giống được rao bán trên mạng internet với giá 180.000 đồng, trong khi đó, người giới thiệu con giống nấm thủy sâm cho nhà bà H. định bán “rẻ” 250.000đồng/con.
Chị G., một công chức từng chứng kiến người hàng xóm sử dụng nấm thủy sâm chữa bệnh đau dạ dày chia sẻ: “Uống thuốc nào cũng vậy, để thuốc có tác dụng cần phối hợp nhiều yếu tố từ người bệnh như sự tin tưởng, chăm rèn luyện sức khỏe bằng các bài tập thể dục phù hợp, tích cực điều trị... Và đôi khi, chính những điều này làm người ta khỏe ra chứ không phải do thuốc”. “Cần tỉnh táo nhận định vấn đề hơn là vội tin vào những lời quảng cáo quá sức tưởng tượng”, chị G. nói thêm về “thần dược”.
Không có cái gọi là thần dược!
Đó là lời khẳng định của lương y đa khoa Trần Hữu Nam, Phó Chủ tịch Hội Đông y thành phố Đà Nẵng trước thông tin về những loại thuốc có khả năng chữa bách bệnh. Với một thầy thuốc từng làm nghề 60 năm, ông cho rằng, trong điều trị phải theo nguyên tắc đau đâu trị đó, bệnh gì thuốc nấy; đồng thời nhất thiết phải tìm ra nguyên nhân trước khi cho toa. “Sát chứng rồi mới ra bài - Bệnh nhân lão thiểu gái trai cho tường - Hoặc chưng ngoại cảm nội thương - Thiệt hư biểu lý âm dương kẻo lầm. Dù đã cẩn thận vậy đôi khi còn bắt chưa trúng bệnh”, lương y Trần Hữu Nam nói thêm. Ông khuyến cáo người sử dụng thuốc: Không riêng nấm thủy sâm hay bất cứ loại thuốc nào, nói chung, chúng ta phải cảnh giác trước mọi lời quảng cáo. Thậm chí, ngay cả khi chính bác sĩ cho toa, làm xét nghiệm rồi thì trong quá trình điều trị cũng cần theo dõi hiệu quả, tác dụng ngoài mong muốn của thuốc để điều chỉnh cho phù hợp và đạt được hiệu quả điều trị cao nhất.
Qua tìm hiểu của chúng tôi, trên trang thông tin http://nongdan24g.com/ 2011/06/24/thuy-sam/có bài trả lời thắc mắc từ bạn đọc về nấm thủy sâm Kombucha của Giáo sư Nguyễn Lân Dũng như sau: “...Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về loại nước uống này..., chưa thấy có tài liệu khoa học chính thức nào công bố về hiệu quả chữa bệnh. Các bạn có thể sử dụng nhưng đừng hy vọng chữa được các bệnh đúng như quảng cáo...”.
(st)