Các loại kèn Hamonica

Hiện giờ trên thị trường có nhiều loại hamonica, nhưng gộp lại ta chia làm hai nhóm. Một nhóm gồm những kèn có các nốt lên đều, ví dụ nôm na lỗ số n là nốt Đô, thì các lỗ n+1, n+2 tiếp theo... sẽ lên đều từ Đô đến Đố, gọi là "khẩu cầm đồng chuyển" (di chuyển đồng đều). Loại thứ hai gọi là "khẩu cầm dị chuyển" vì các nốt không lên đều, ví dụ từ lỗ n là nốt La, thì lỗ n+1 là Đô nhưng sang lỗ n+2 lại là nốt Si, tiếp đến (n+3) lại là Mi...

Tuy nhiên, thực tế người ta không hay chia hamonica thành 2 loại "đồng chuyển" và "dị chuyển". mà chia hamonica làm 3 loại: Tremolo, Diatonic, Chromatic. Trong đó Tremolo và Diatonic là khẩu cầm dị chuyển; Chromatic là khẩu cầm đồng chuyển.

• 1

  Tremolo

  
  Tremolo là loại kèn dễ sử dụng nhất, thích hợp cho người mới tập. Tremolo thường có ba kích thước: 16, 20, và 24 lỗ.
  Tremolo có hệ thống lưỡi gà kép. Tức là một cây 24 lỗ thật sự có đến 48 lỗ, và chia làm 2 hàng, mỗi hàng 24 lỗ. Thì trong một cột như vậy, sẽ có 2 lỗ, 2 lỗ cùng một cột có cấu trúc lưỡi gà bên trong hoàn toàn giống nhau, và cùng một cao độ. Vì thế có 48 lỗ, chia làm 2 hàng 24 lỗ, tức là có 24 cột, mỗi cột thể hiện được một nốt => Có 24 nốt.
  Ta có thể liên tưởng đến cây Mandoline có 8 dây nhưng mỗi cặp 2 dây lại cùng cao độ...
  
  Các loại thường thấy dùng là Ocean Stars - Hohner, Butterfly - Đài Loan, Winner Hamonica - Suzuki (China), Suzuki của Nhật (Suzuki Timer...) hoặc có các loại của Trung Quốc.
  
  Tremolo không chơi được các nốt thăng-giáng, tuy nhiên có một số loại kèn thiết kế đặc biệt cho kĩ thuật bend và overblow dùng để uốn nốt, có thể thổi được.

• 2

  Diatonic

  
  Diatonic có hình dáng nhỏ, gọn hơn Tremolo vì nó không phải là hệ thống lưỡi gà kép, mà là lưỡi gà đơn, tức là một lưỡi gà có một nốt thôi, và một lỗ có 2 lưỡi gà, vì thế một lỗ thổi được đến 2 nốt. Diatonic có loại 10 lỗ và 12 lỗ (hiếm thấy 12 lỗ) thổi được 20 nốt hay 24 nốt.
  Nhưng đặc biệt Diatonic dễ dàng bend và overblow nên thổi nhiều hơn được số nốt có sẵn.
  
  Tremolo và Diatonic thuộc nhóm "dị chuyển", không thổi thăng-giáng linh hoạt (nói vậy vì ta có thể dùng kĩ thuật nâng cao để uốn nốt), vì thế được thiết kế theo khóa (key). Khóa C thổi những bài ở tone C hoặc Am (thông dụng), tương tự có các khóa D, E, F, G, A, Bb.
  
  Một bộ 7 khóa
  

• 3

  Chromatic

  
  

  Chromatic có các loại từ 8, 10, 12, 14, 16 lỗ, thổi được thăng-giáng và thuộc nhóm "đồng chuyển".

  Chromatic có thiết kế tương đối giống Diatonic và Tremolo. Tức là Chromatic có 2 hàng (giống tremolo), mỗi lỗ thổi được 2 nốt (giống diatonic). Thực sự thì bình thường, sẽ có một miếng kim loại được khoét lỗ xen kẽ 2 hàng. Tức là hàng 1 thì khoét các lỗ chẵn (2, 4, 6, 8...) thì hàng 2 khoét lỗ lẻ (1, 3, 5, 7...). Và luồng hơi của ta trước khi vào kèn sẽ qua miếng kim loại này. Và miếng kim loại này có thể tịnh tiến qua lại nhờ 1 một cần đẩy.
  
  Ví dụ, cây Chromatic có 2 hàng, mỗi hàng 16 lỗ. Ta xét hàng 1, bình thường thì lỗ lẻ bị miếng kim loại bịt lại, ta chỉ thổi được lỗ chẵn, hàng 2 thì thổi được lỗ lẻ, bị bịt lỗ chẵn. Khi muống thổi thăng lên, ta đẩy cần, miếng lọc tịnh tiến qua, bịt các lỗ chẵn ở hàng 1 lại, mở các lỗ chẵn ở hàng 2 ra. Khi đó hơi ta vô lỗ chẵn của hàng 2 thay vì hàng 1 như ban đầu. Thì các lỗ chẵn ở hàng 2 sẽ thiết kế là những nốt thăng lên, vậy ta thổi được nốt thăng.
  
  Để dễ hiểu hơn, mình vẽ ra cho các bạn thấy, ô tô đen là bị bịt lại. Ô trắng là không bị bịt. Ô vàng là nơi luồng hơi ta đi vào.