Bệnh vàng da có thể gây bại não ở trẻ sơ sinh

Theo Sức khỏe và đời sống, vàng da sơ sinh là do tăng bilirubin gián tiếp rất hay gặp, chiếm 25 - 30% ở trẻ đủ tháng và đa số ở trẻ non tháng. Bệnh thường xảy ra trong tháng tuổi đầu tiên nhưng nguy hiểm nhất là trong 2 tuần đầu.

Vàng da sơ sinh có thể ở mức độ nhẹ (vàng da sinh lý) nhưng cũng có thể tiến triển nặng (vàng da bệnh lý). Nếu không phát hiện và điều trị vàng da bệnh lý kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh (còn gọi là vàng da nhân) do bilirubin gián tiếp thấm vào não mà hậu quả là trẻ sẽ bị tử vong hoặc bị bại não suốt đời.

Thế nào là vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh?

Ở trẻ đủ tháng, bình thường thì vàng da được coi là sinh lý khi vàng da xuất hiện sau 24 giờ tuổi. Hết trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng.

Mức độ vàng da nhẹ (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn). Vàng da đơn thuần, không kết hợp các triệu chứng bất thường khác (thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ...).

Nồng độ bilirubin/máu không quá 12mg% ở trẻ đủ tháng và không quá 14mg% ở trẻ non tháng...Tốc độ tăng bilirubin/máu không quá 5mg% trong 24 giờ.

Vàng da được coi là bệnh lý khi có bất thường từ một trong số các tiêu chuẩn sau:

- Vàng da đậm xuất hiện sớm;

- Không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng;

- Mức độ vàng toàn thân và cả mắt;

- Vàng da kết hợp các triệu chứng bất thường khác (trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật...);

- Xét nghiệm bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.

(Ảnh minh họa)

Khi có các dấu hiệu vàng da bệnh lý như nói trên, cần phải đưa ngay trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán và điều trị  càng sớm càng tốt.

Cần phân biệt vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý

Cũng theo Sức khỏe cộng đồng, vàng da sinh lý là trẻ sinh đủ tháng khi vàng da xuất hiện chỉ sau 1 tuần tuổi là hết. Vùng vàng da chủ yếu tập chung ở vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn. Trẻ không có các triệu chứng bất thường khác (thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ…).

Vàng da bệnh lý là khi vàng da đậm xuất hiện, không tự hết sau một tuần đến nửa tháng, vàng toàn thân thậm chí mắt trẻ cũng vàng, trẻ bỏ bú, lừ đừ, thậm chí co giật.

Khi có các dấu hiệu vàng da bệnh lý như nói trên, cần phải đưa ngay trẻ đến các bác sĩ chuyên khoa Nhi để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Chiếu đèn là phương pháp điều trị bệnh vàng da sơ sinh

Theo các bác sĩ khoa nhi thì hiện nay để điều trị bệnh vàng da cho trẻ sơ sinh thì có 3 phương pháp, tùy vào mức độ nặng nhẹ mà có phương pháp cụ thể.

Chiếu đèn là phương pháp điều trị vàng da sơ sinh hiệu quả nhất, an toàn, đơn giản và kinh tế nhất.

Khi thấy bé có biểu hiện vàng da, bạn vẫn nên cho con bú bình thường, có thể truyền albumin và dùng thuốc để tăng gia tốc chuyển hóa bilirubin.

Các bác sĩ sẽ quyết đinh thay máu khi bé có triệu chứng đe dọa nhiễm độc thần kinh do bilirubin trong máu tăng cao.

Tùy trường hợp cụ thể, các bác sĩ có thể sử dụng 1 – 2 hay 3 phương pháp cùng lúc.

Hiện nay chiếu đèn vẫn được cho là biện pháp hiệu quả và kinh tế nhất vậy đèn chiếu là sử dụng ánh sáng có bước sóng 400-500nm cực điểm 450 – 460nm tương ứng với đỉnh hấp thụ của bilirubin

Chiếu đèn được chỉ định sau 24 giờ tuổi để điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp bệnh lý chưa có triệu chứng tiền nhiễm độc hay nhiễm độc thần kinh. Cũng có thể chiếu đèn dự phòng trong các trường hợp có nguy cơ vàng da sơ sinh như: trẻ non tháng, có bướu huyết thanh, sọ to, trẻ có tán huyết…

Khi chiếu đèn, trẻ được cởi trần, có che kín mắt và bộ phận sinh dục, thường xuyên xoay trở mình cho trẻ để tăng diện tích da tiếp xúc với ánh sáng. Có thể chiếu đèn liên tục hay cách quãng, với trẻ đủ tháng khỏe mạnh, khoảng sau 3 giờ, có thể cho trẻ ra ngoài để bú mẹ hoặc thay tã

Ở nơi có điều kiện, các trẻ vàng da bệnh lý mức độ nhẹ hoặc trung bình thì có thể thực hiện chiếu đèn tại phòng riêng của mẹ có sự theo dõi của bác sĩ chứ không cần ở phòng cách ly. Thực hiện việc chiếu đèn sớm có tác dụng khi trẻ xuất viện sẽ không còn nguy cơ vàng da nặng.

Tú Liên

Theo GDVN