Viêm màng não liên cầu

Viêm màng não do liên cầu lợn

Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư (Hà Nội) cho biết trên Thanh niên, các ca bệnh do nhiễm liên cầu lợn S.Suis đang tăng lên gần đây, phần lớn là các ca nặng: nhiễm trùng huyết, hoại tử chi, suy đa tạng, viêm màng não mủ.

Rất nguy hiểm khi liên cầu lợn S.Suis đang trở thành nguyên nhân chính gây viêm màng não mủ. Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư, có đến 60% các ca viêm màng não mủ do vi khuẩn này. Đây là bệnh nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao hoặc thường để lại các di chứng nặng nề, lâu dài.

Các ca nhiễm liên cầu lợn thường có diễn biến bệnh rất nhanh, gây nhiễm trùng nặng (nhiễm trùng huyết, viêm màng não mủ). Bệnh do liên cầu lợn hiện đã có trong danh sách những bệnh dịch nguy hiểm mới nổi trong vòng 10 năm trở lại đây.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh viêm màng não do liên cầu

-Những khu vực chăn nuôi lợn thì có khả năng gặp các trường hợp nhiễm vi khuẩn liên cầu cao hơn, nhất là ở các nước đang phát triển.

- Người làm việc ở trại chăn nuôi lợn, người giết mổ gia súc, cán bộ thú y, người ăn tiết canh lợn hoặc ăn thịt lợn ốm chết.

- Hay xảy ra ở các đối tượng suy giảm miễn dịch như già yếu, cắt lách, nghiện rượu và có sẵn bệnh mạn tính từ trước.

Triệu chứng viêm màng não do liên cầu

Thông tin tham khảo trên trang Sức khỏe & đời sống:

1. Triệu chứng lâm sàng

- Thời gian ủ bệnh thường trong vòng 1 tuần. Chỉ điểm phơi nhiễm là thời gian bệnh nhân mổ, thái thịt lợn ốm/chết. Không loại trừ được các phơi nhiễm có nguy cơ như ăn thịt lợn chưa nấu chín, nhất là thủ lợn và lòng lợn. Việc phơi nhiễm với các gia súc khác như bò, dê cũng cần được quan tâm.

- Bệnh khởi phát thường cấp tính với sốt cao, có thể kèm theo rét run, đau đầu, buồn nôn và nôn, chóng mặt. Nhiều trường hợp đau mỏi các bắp thịt và tăng cảm giác đau ngoài da, thậm chí có thể có biểu hiện đau khớp. Một số trường hợp có đau bụng âm ỉ và đại tiện phân lỏng không nhầy máu. Giai đoạn khởi phát thường diễn biến ngắn 1-2 ngày.

- Đến giai đoạn toàn phát, bệnh nhân có hội chứng màng não rõ. Các dấu hiệu màng não cổ điển và hiện tượng co cứng cơ, nhất là gáy cứng rất rõ. Hầu hết các trường hợp đều có rối loạn ý thức từ mức độ nhẹ (mê sảng) đến trung bình (lơ mơ), đặc biệt là bệnh nhân trong tình trạng rất kích thích. Có những bệnh nhân hôn mê tới mức phải đặt ống nội khí quản để kiểm soát đường thở. Kèm theo là các triệu chứng thần kinh khu trú khá đa dạng, có thể có giảm thính lực, thậm chí điếc nặng hai tai, thất điều, rối loạn điều hợp tư thế-động tác, run đầu chi, liệt thần kinh sọ. Các biểu hiện rối loạn tiền đình và giảm thính lực một bên hoặc hai bên hay được đề cập đến như diện mạo lâm sàng đặc trưng của bệnh.

- Ngoài các triệu chứng thần kinh, bệnh nhân có thể có các biểu hiện khác như suy thận cấp ở mức độ nhẹ, phát ban ngoài da kiểu hồng ban lan rộng hoặc có thể có ban xuất huyết hoại tử (tử ban). Một số trường hợp có thể có hiện tượng tắc mạch đầu chi và hoại tử khô đầu các ngón chân-tay. Dường như chính những biểu hiện ngoài hệ thần kinh này có ý nghĩa chẩn đoán cao khi phải phân biệt với các tác nhân gây viêm màng não khác.

- Sau điều trị đặc hiệu, sốt giảm dần rồi hết nhưng các biểu hiện thần kinh thường giảm chậm. Bệnh nhân có thể có di chứng giảm thính lực và rối loạn điều hợp tư thế-động tác kéo dài.

2. Xét nghiệm

- Dịch não tuỷ soi có thể thấy hình ảnh cầu khuẩn gram dương xếp đôi hoặc xếp chuỗi.

- Nuôi cấy máu và dịch não tuỷ có mọc vi khuẩn Streptococcus suis týp- Các xét nghiệm máu ngoại vi cho thấy có sự tăng cao bạch cầu và thành phần bạch cầu đa nhân trung tính. Những trường hợp ở đầu giai đoạn khởi phát hoặc tình trạng bệnh nặng bạch cầu có thể không tăng. Tiểu cầu giảm đơn thuần hoặc kèm theo các rối loạn đông máu khác gặp trong các trường hợp nặng. Urê và creatinin có thể tăng nhẹ, kèm theo tăng nhẹ men gan AST và ALT. Nước tiểu có thể có protein niệu thoáng qua.

- Dịch não tuỷ thường đục, áp lực tăng cao. Xét nghiệm sinh hoá có protein tăng, glucose giảm. Có những trường hợp protein trong dịch não tuỷ tăng rất cao, tới >20 g/l. Xét nghiệm tế bào thấy có tăng số lượng tế bào trong dịch não tuỷ, thành phần bạch cầu trung tính tăng cao.

Phương pháp chẩn đoán viêm màng não do liên cầu

1. Dấu hiệu lâm sàng

- Dấu hiệu viêm màng não: Sốt cao, đau đầu, buồn nôn, nôn, ù tai, điếc, cứng gáy, rối loạn tri giác… xuất huyết đa dạng ở một số nơi trên cơ thể.

- Một số trường hợp xuất hiện các triệu chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc tiêu hoá: sốt, đi cầu nhiều lần, phân lỏng, cơ thể lạnh, run... trước khi có biểu hiệu của viêm màng não.

Trường hợp nặng: Sốc nhiễm độc, trụy mạch, cơ thể lạnh, tụt huyết áp, nhiễm khuẩn huyết cấp tính, rối loạn đông máu nặng, suy hô hấp, suy đa phủ tạng... hôn mê và tử vong.

2. Xét nghiệm

Tìm thấy S.suis gây bệnh (thường là S.suis týp 2) khi nuôi cấy bệnh phẩm (máu người bệnh hoặc các mô, tổ chức bị tổn thương) hoặc tiến hành làm xét nghiệm huyết thanh học hoặc làm phương pháp sinh học phân tử (PCR).

- Kỹ thuật PCR là xét nghiệm chính xác nhất để xác định các chủng từ lợn nhiễm cũng như lợn lành, hoặc để chẩn đoán lâm sàng hay điều tra dịch tễ trên người.

2. Chẩn đoán phân biệt

- Bệnh cảnh lâm sàng của bệnh do S. suis thường dễ nhầm với nhiều bệnh khác như  viêm màng não do phế cầu hoặc Hemophilus influenza.

- Giảm thính lực, thậm chí điếc hẳn cũng có thể gặp trong những trường hợp viêm màng não mủ thông thường.

Trà Mi

Nên đọc

Phòng ngừa và điều trị gai cột sống

Công dụng của hoa lục bình

Mẹo làm giảm mùi hôi giày trong những ngày mưa ẩm

Vị thuốc từ hoa thủy tiên

Theo GDVN