Chuyện "gặp người âm, hồn lìa khỏi xác" khi cận kề cái chết

Với nhiều người, cuộc sống sau cái chết luôn là một vấn đề huyền bí. Các nhà khoa học luôn trăn trở với câu hỏi, điều gì sẽ xảy đến khi con người ta cận kề với cái chết. Cùng đi tìm lời giải cho bí ẩn này qua bài viết dưới đây.

• 1

  Lời kể của nhân chứng

  Năm 1991, Pam Reynolds - một người dân thuộc thành phố Atlanta, tiểu bang Georgia đã có một trải nghiệm khó quên. Khi đó, Reynolds đã buộc phải lên bàn mổ vì chứng phình động mạch não và để đảm bảo an toàn, các bác sĩ buộc phải rút hết máu trong não. Nói cách khác, não của Reynolds được đưa vào trạng thái “chết lâm sàng” trong vòng 45 phút. 

   

  
   Pam Reynolds kể về trải nghiệm của mình.
  
  

  Thế nhưng chuyện sẽ chẳng có gì đáng nói, nếu như khi tỉnh lại, Reynolds không có những phát ngôn "gây shock", rằng cô đã được gặp và trò chuyện với những "người cõi âm" (cụ thể là người thân đã mất của mình), đồng thời có thể miêu tả lại chính xác quá trình phẫu thuật của bản thân, kể cả lúc các bác sĩ cưa hộp sọ của cô (gọi cách khác là "hồn lìa khỏi xác", phần hồn nhìn thấy phần xác).

   

  

   

  Trường hợp của Pam Reynolds đã được rất nhiều nhà khoa học chú ý đến, vì đây là sự kết hợp giữa “trải nghiệm cận chết” (NDE) và “trải nghiệm bên ngoài cơ thể” - out of body experience (OBE). Những trải nghiệm này được coi là rất bí ẩn, cho dù vào năm 2007, các chuyên gia đã công bố những nghiên cứu cùng một số lý giải khoa học về cách thức NDE và OBE hoạt động.

• 2

  “Trải nghiệm cận chết” và hiện tượng “mắt chuyển động cực nhanh”

  Theo thống kê, có khoảng 18% số người “trở về từ cõi chết” sau một cơn trụy tim nói rằng, họ vừa trải qua một trải nghiệm cận chết. Với những người đặt niềm tin vào tín ngưỡng, việc tồn tại sự sống sau cái chết không gây ngạc nhiên, nhưng với các nhà khoa học đây thực sự là những con số gây sốc. 

   

  Trong khoa học, một bộ não đã chết thì không thể hình thành những ký ức mới, hay nói cách khác, bộ não đó không thể nhận thức được nữa. Vậy bằng cách nào những trải nghiệm như NDE có thể tồn tại? 

   

  

   

  Các nhà nghiên cứu ĐH Kentucky (Mỹ) đã nhanh chóng đưa ra một nghiên cứu nhằm có lời giải thích hợp lý nhất về “trải nghiệm cận chết” NDE. Những nhà nghiên cứu cho rằng, đây thực chất chỉ là một dạng của hiện tượng rối loạn giấc ngủ - hiện tượng “mắt chuyển động cực nhanh” (rapid eye movement- REM). 

   

  Nói thêm về REM, giấc ngủ con người được chia thành 2 loại: REM và non-REM, tạm dịch là “ngủ say” và “ngủ chập chờn”. Để có giấc ngủ thuộc dạng REM cần ít nhất 4 - 5 tiếng, mắt người tuy nhắm nhưng di chuyển cực nhanh và chúng ta bắt đầu mơ. 

   

  

   

  Còn với NDE, các nhà khoa học cho rằng, lúc này REM đã khiến cho “tinh thần” tỉnh dậy trước “cơ thể”, cho ảo giác phân tách khỏi bản thân, hay còn gọi là “hồn lìa khỏi xác”. 

   

  Theo các nghiên cứu, bản chất của NDE là do hiện tượng REM gây nên cho não khi gặp phải các biến cố như trụy tim. Nếu những gì họ nói là đúng thì những trải nghiệm này thực chất là do sự rối loạn khi đột ngột bước vào một trạng thái giống như đang mơ. 

   

  

   

  Với giả thuyết này, những bí ẩn của NDE như làm sao con người có thể tiếp nhận hình ảnh và âm thanh ngay cả khi não đã chết phần nào được giải đáp. Theo các nhà khoa học, khu vực REM được kích hoạt nằm tại vùng thân não - khu vực chịu trách nhiệm phần lớn những chức năng cơ bản của cơ thể. 

   

  Vùng thân não hoạt động gần như độc lập so với các vùng não bộ cao hơn. Vậy nên khi các vùng khác của não chết, phần thân não vẫn có thể hoạt động và lúc này REM được kích hoạt, đem lại trải nghiệm cận chết. 

   

  Vậy còn hiện tượng "hồn lìa khỏi xác" (trải nghiệm bên ngoài cơ thể) thì sao? Liệu hiện tượng này có khác biệt so với NDE và lý giải khoa học của chúng ra sao?

• 3

  “Trải nghiệm bên ngoài cơ thể” - OBE cùng vùng tiếp giáp giữa thùy đỉnh và thùy thái dương

  Lý thuyết về trải nghiệm cận chết nói trên góp phần giải thích nhiều khúc mắc nhưng chưa đủ. Câu hỏi được đặt ra là bằng cách nào một người có thể ngắm nhìn cơ thể mình sau khi chết? Đó là nhờ hiện tượng "hồn lìa khỏi xác" (trải nghiệm bên ngoài cơ thể - out of body experiences - OBE). Nhiều người cho rằng, OBE chỉ là một phần của trải nghiệm cận chết, nhưng đã có nhiều báo cáo cho thấy đây là hai hiện tượng khác nhau và có thể tách rời.

   

  

   

  Điều này chỉ được khám phá ra một cách ngẫu nhiên. Khi khám và tìm nguyên nhân bệnh cho một bệnh nhân 43 tuổi mắc chứng động kinh, nhà thần kinh học, giáo sư Olaf Blanke đã thiết lập một bản đồ não bộ. 

   

  Ông sử dụng những điện cực trên từng phần não bộ nhằm xác định chức năng từng vùng. Và thật tình cờ, khi một vùng não được kích thích, bệnh nhân ngay lập tức được trải nghiệm OBE và có thể tự nhìn thấy được cơ thể mình. 

   

  

   

  Sau cùng, giáo sư Blanke kết luận rằng, mỗi lần dòng điện đi qua đã tác động đến “hồi nếp cong” (the angular gyrus) - một phần của vùng tiếp giáp giữa thùy đỉnh và thùy thái dương (the temporal parietal junction - TPJ), có thể tạo ra OBE. 

   

  

  
  

  Hình ảnh miêu tả phần tiếp giáp thùy não.
  
  

  Theo giáo sư Blanke, não bộ luôn ngập tràn thông tin, kể cả khi đang ngủ. Vậy nên, cơ thể người sẽ sớm mất đi sự nhạy bén với các hình ảnh và âm thanh xung quanh. Vùng não TPJ sẽ góp phần phân loại và sắp xếp các thông tin nhàm giảm tải cho não bộ. 

   

  

   

  Vùng TPJ cũng là vùng kiểm soát sự nhận thức về vị trí của cơ thể. Blanke tin rằng, chính vai trò này là nguyên nhân tạo ra OBE. Nếu các thông tin được sắp xếp bởi TPJ, chúng sẽ bị kích thích dẫn đến xáo trộn, giao thoa nhau - như thông tin về vị trí của cơ thể, tạo ra cảm giác “thoát xác”, dù chỉ trong một thời gian ngắn. 

• 4

  Giải mã trường hợp bệnh của Pam Reynolds 

  Những nghiên cứu trên đã giải thích được hai trải nghiệm OBE và NDE, nhưng khi kết hợp lại, vẫn chưa đủ để lý giải trường hợp của Pam Reynolds. Như đã nói ở trên, não bộ của Pam Reynolds được đưa vào trạng thái “chết” nhưng cô vẫn nhìn thấy cơ thể mình, thậm chí còn giao tiếp với người thân đã khuất. 

   

  

   

  Tuy nhiên, theo lý thuyết, nếu trải nghiệm cận chết được gây ra bởi hiện tượng “mắt chuyển động nhanh” tác động lên thân não thì trải nghiệm ngoài cơ thể được kiểm soát bởi vùng não cao hơn - vùng thùy đỉnh và thùy thái dương TPJ. 

   

  Nhưng vùng TPJ lúc NDE xảy ra được xác nhận đã “chết” nên vùng thượng não lúc này phải còn hoạt động để OBE có thể xảy ra, và như vậy chúng lại mâu thuẫn với lý thuyết của NDE. Ngoài ra, để lưu lại các trải nghiệm của NDE do REM gây nên trong thân não, các vùng não trên như TPJ vẫn phải hoạt động để xử lý thông tin. 

• 5

  Tạm kết

  Dù kết hợp 2 nghiên cứu của ĐH Kentucky (Mỹ) và giáo sư Blanke nhưng các nhà khoa học vẫn chưa giải thích được tường tận trường hợp “trải nghiệm cận chết”. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa những lý thuyết này là sai lầm. 

   

  Bí ẩn hiện nay vẫn còn đó và hy vọng rằng trong tương lai, các nhà khoa học sẽ sớm giải mã được bí mật này bởi việc tìm ra nguyên nhân lý giải có thể mở ra một cánh cửa, đưa loài người tới gần hơn với thế giới siêu linh.