Napoléon là vị cứu tinh thống trị nước Pháp từ năm 1799 đến năm 1814.

 Napoléon Bonaparte (1769 - 1821) sinh ra tại đảo Cóoc. Năm 15 tuổi, học trường quân sự Pa-ri, ra trường sớm một năm với quân hàm Thiếu úy. Ông có ít nhiều hứng thú với trước tác Ru-xô.

Sau cách mạng 1789 bùng nổ, có một độ ông tiếp cận với phái Gia-cô-banh. Năm 1793, với hàm Thượng úy, ông đã chỉ huy pháo binh trấn áp thành công bọn phản loạn ở Tu-lông và đuổi hạm đội Anh ra khỏi Tu-lông. Từ sau trận đánh này, ông bắt đầu nổi danh được nước cộng hòa Gia-cô-banh phong làm Chuẩn tướng năm 1794.

Sau chính biến Téc-mi-đô, ông bị bắt vì có quan hệ quen biết với em trai Rô-be-xpi-e nhưng rồi được thả ngay nhưng không được trọng dụng. Năm 1795, đảng Bảo hoàng phản loạn, chính phủ Đốc chính của phái Téc-mi-đô nguy khốn đã vời tới ông. Napoléon dùng đại bác trấn áp thành công bọn phản loạn.

Năm 1796, chính phủ Đốc chính bổ nhiệm ông làm tư lệnh, đưa quân tiến sang Ý. Với ba vạn quân không phải là chủ lực, trang bị và ăn uống thiếu thốn thế mà đánh đâu được đấy khiến cho Xac-đê-nha và Áo phải cầu hòa. Từ đó, danh tiếng của Napoléon càng lừng lẫy, trong thời khắc tình hình chính trị nước Pháp khủng hoảng, Napoléon trở thành vị cứu tinh, đứng ra nắm quyền thống trị nước Pháp từ năm 1799 đến năm 1814.

Sau khi Napoléon thiết lập chế độ chấp chính sau cuộc chính biến ngày 18 tháng Sương mù (9/11/1799), trải qua 5 năm, tình hình chính trị nước Pháp được ổn định, kinh tế phát triển. Về quân sự, thu được thắng lợi liên tiếp khiến Napoléon trở thành vị anh hùng trong lòng dân chúng Pháp.

Tháng 5/1804, Viện Nguyên lão tuyên bố Napoléon là hoàng đế nước Pháp, hiệu là Napoléon I. Tháng 12 năm đó, Giáo hoàng Pi-ut VII đến phong vương miện cho ông tại nhà thờ Đức Bà Pa-ri, chính thức kiến lập đế chế. Trong lịch sử gọi là “Đế chế I”. Cùng năm, Napoléon cũng công bố bộ “Dân luật” do ông chủ trì biên soạn.

Figure 2: Lễ đăng quang của Napoleon năm 1804

Tuy vậy, đế chế Napoléon không duy trì được lâu. Năm 1814, ông bị liên minh thứ sáu của phong kiến châu Âu đánh bại. Ông phải thoái vị vào ngày 6/4/1814 và bị lưu đày ra đảo En-bơ, vương triều Buốc Bông trở về Pháp phục hồi nền thống trị

Ngày 20/3/1815, Napoléon từ đảo En-bơ trở về Pa-ri phục hồi nền thống trị được 100 ngày. Sau đó, ông bị liên minh thứ bảy của phong kiến châu Âu đánh bại tại Oa-tec-lô ngày 18/6/1815. Ngày 22/6/1815, Napoléon phải thoái vị và bị đày ra đảo Xanh-hê-len Đại Tây Dương. Đế chế I của Napoléon Bonaparte kết thúc.

Napoleon trên đảo Xanh-hê-len