Bệnh xơ gan

Theo Khám phá/MedicineNet, xơ gan là một bệnh của gan mà trong đó tế bào bình thường được thay thế bởi mô xơ. Ðiều này dẫn đến suy gan thể hiện qua các chức năng bình thường của nó.

Gan có rất nhiều chức năng bao gồm cả việc sản xuất protein và các men. Nó cũng liên quan với việc điều hoà cholesterol và dự trữ năng lượng. Việc mất chức năng gan bình thường này dẫn đến những bất thường trong khả năng gan điều chỉnh thuốc và các chất độc.

Sự mất cấu trúc gan bình thường trong xơ gan cũng liên quan với lưu lượng máu qua gan. Những biến chứng do xơ gan có thể rất nghiêm trọng bao gồm xuất huyết nội, suy thận, rối loạn tâm thần, hôn mê, sự tích tụ dịch cơ thể, và những bệnh nhiễm trùng thông thường.

Nguyên nhân gây xơ gan

- Xơ gan do rượu: Rượu là một loại có độ cồn rất cao và còn có nhiều chất độc khác, trong đó nếu rượu không tinh khiết thì khi uống càng nhiều và thời gian càng kéo dài thì rất dễ dẫn đến xơ gan. Rượu là một nguyên nhân hay gặp nhất trong các nguyên nhân đưa đến xơ gan.

Sự phát triển của xơ gan ở những người uống rượu tuỳ thuộc vào lượng và tính đều đặn của lượng rượu uốn. Những người  uống tối thiểu 8-16 ounces rượu nồng độ cao thường xuyên mỗi ngày trong 15 năm hay lâu hơn sẽ phát triển bệnh xơ gan với tần suất 30%.

- Xơ gan do ứ mật: Mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật (cả đường mật trong gan và ngoài gan). Mật sẽ tác động làm ảnh hưởng, tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.

- Xơ gan do viêm gan virus, đặc biệt là viêm gan virus B, C, D. Trong hơn 90% bị bệnh viêm gan do virus sẽ tự khỏi hoàn toàn không cần một loại thuốc nào (kể cả Tây y lẫn Đông y), chỉ có 10% bệnh nhân viêm gan virus trở thành viêm gan mãn tính hay người lành mang virus viêm gan. Trong số viêm gan mãn tính có thể có một tỷ lệ trở thành xơ gan, một số khác đưa đến ung thư gan.

Người ta không ghi nhận viêm gan siêu vi A gây bệnh gan mãn tính hay xơ gan.

- Xơ gan do ký sinh trùng: Đối với ký sinh trùng có 3 loại hay gặp làm tổn thương tế bào gan và đưa đến xơ gan, đó là: Lỵ amip, ký sinh trùng sốt rét và sán lá gan.

Những người có phản ứng bất thường với vài loại thuốc, tiếp xúc lâu ngày với chất độc cũng có nguy cơ bị xơ gan.

Có thể gặp xơ gan do suy tim, xơ gan do một số bệnh di truyền với tỷ lệ thấp.

- Một số bất thường di truyền do sự tích tụ chất độc trong gan dẫn đến phá huỷ mô và gây xơ gan. Ví dụ sự tích tụ bất thường chất sắt (ứ đọng chất sắt) hay đồng (bệnh Wilson).Trong bệnh ứ đọng chất sắt, bệnh nhân có khuynh hướng hấp thu quá độ sắt từ thức ăn. Theo thời gian, sự tích tụ sắt xảy ra trong các cơ quan khác nhau gây xơ gan, viêm khớp, phá huỷ cơ tim dẫn đến suy tim, và rối loạn chức năng tinh hoàn.
Trẻ sinh ra không có ống dẫn mật (teo ống dẫn mật), dẫn đến xơ gan.

Những trẻ khác sinh ra không có một vài men cần thiết dẫn đến tích tụ đường cũng có thể gây xơ gan. Một số ít ca, sự thiếu của vài men đặc hiệu có thể dẫn đến xơ gan, tổn  thương phổi như thiếu hụt men alpha 1 antitrypsin.

Biến chứng của bệnh xơ gan

Xơ gan có thể được gợi ý bởi vàng da. Những triệu chứng không đặc hiệu như mệt mỏi, suy nhược và chán ăn có thể xảy ra. Ngứa do sự  trào ngược của mật vào trong máu và da. Dễ bầm tím là hậu quả của sự giảm sản xuất protein kết cụm do bệnh gan.

Dịch có thể tích tụ trong ổ bụng (cổ chướng) và sưng chân như là kết quả của sự tắc nghẽn máu qua gan. Ðây là biến chứng xa hơn do giảm sản xuất protein của gan xơ. Dịch có thể bị nhiễm trùng(viêm phúc mạc vi khuẩn) và có thể đe doạ sự sống. Thường hơn, dịch gây khó chịu trong bụng và tăng cân.

Bởi vì dòng máu qua gan chậm trong gan xơ, do đó máu trở về tim từ ruột non phải tìm những cầu nối luân phiên. Ðiều này thường dẫn đến phình mạch như túi phình tĩnh mạch ở thực quản và dạ dày. Tĩnh mạch với thành mỏng này có thể bị vỡ dưới áp lực cao và gây ra xuất huyết nội. Ðiều này có thể dẫn đến ói ra máu, tiêu phân đen, và thậm chí sốc.

Gan của bệnh nhân xơ gan giảm khả năng lọc chất độc (như amoniac) gây tích tụ trong máu. Ðiều này dẫn đến rối loạn tâm thần hoặc rối loạn nhân cách (bệnh não). Chứng hay quên, mất tập trung, rối loạn tâm thần và ít ngủ có thể là hậu qua của xơ gan. Khi bệnh trở nên nghiêm trọng, mất ý thức (hôn mê) và hơi thở yếu có thể xảy ra. Bệnh nhân cũng nhạy cảm với thuốc mà bình thường được lọc bởi gan. Ðây là một vấn đề đặc biệt quan trọng của thuốc an thần và thuốc ngủ.

Suy thận thường đi kèm với suy gan. Việc sản xuất nước tiểu giảm khi xơ gan tiến triển xấu hơn. Xơ gan giai đoạn cuối, thận bị hư hoàn toàn (hội chứng gan thận) thường gây tử vong.

Phòng ngừa xơ gan

Sức khỏe & đời sống cho biết, có nhiều thuốc và lựa chọn phương pháp điều trị khác nhau đã phần nào làm giảm thiểu được các biến chứng, giúp cải thiện tình trạng bệnh và kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân; ghép gan dù có rất nhiều khó khăn về kỹ thuật, chi phí và nguồn tạng nhưng cũng là một hướng mang lại nhiều triển vọng.

Tuy vậy, điều cần nhấn mạnh trước hết vẫn là việc dự phòng. Các biện pháp phòng ngữa xơ gan gồm:

-  Thực hiện tốt biện pháp vệ sinh phòng chống lây nhiễm virut viêm gan B, C, D

- Tiêm phòng virut viêm gan B, C, D

- Không uống rượu

- Ăn uống đủ chất

- Phòng chống nhiễm sán lá gan

- Điều trị tốt các bệnh đường mật

- Thận trọng khi dùng các thuốc gây hại cho gan

- Dự phòng và điều trị tốt các bệnh viêm gan cấp và mạn tính

- Duy trì đều đặn kiểm tra gan định kỳ 6-12 tháng/lần

Trà Mi

Nên đọc

Cà gai leo hỗ trợ điều trị các bệnh về gan

Những thói quen tàn phá sức khỏe

Công dụng và một số món ăn chữa bệnh từ khoai sọ

Tác dụng của củ năng (củ mã thầy)

Theo GDVN