Sốt rét kháng thuốc: Biện pháp ngăn chặn, giải pháp xử lý

Thế nào gọi là sốt rét kháng thuốc

Sức khỏe và đời sống cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới, sốt rét kháng thuốc là khả năng ký sinh trùng sốt rét gây bệnh có thể sống sót và phát triển mặc dù bệnh nhân đã được điều trị và hấp thu một liều lượng thuốc bằng hoặc cao hơn liều dùng thông thường. Kháng thuốc có thể là tương đối nếu tăng liều thuốc sử dụng trong giới hạn chịu đựng được của con người và có thể diệt được ký sinh trùng sốt rét.

Kháng thuốc có thể là tuyệt đối nếu dùng liều thuốc vượt quá khả năng dung nạp của con người nhưng vẫn không diệt hết được ký sinh trùng sốt rét. Với quy định nghiệm pháp thử nghiệm 28 ngày, việc phân loại được chia thành mức độ nhạy (S) và 3 mức độ kháng (RI, RII, RIII).

(Ảnh minh họa)

Ký sinh trùng sốt rét gây bệnh ở người có 4 chủng loại là Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae và Plasmodium ovale; sau này được bổ sung thêm chủng loại Plasmodium knowlesi là ký sinh trùng sốt rét ký sinh ở khỉ nhưng có khả năng lây nhiễm sang người.

Khi nói đến sốt rét kháng thuốc, các nhà khoa học tại nước ta thường ám chỉ chủng loại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum kháng lại với các thuốc điều trị thông thường đang sử dụng; chủng loại ký sinh trùng này chiếm tỷ lệ khá cao từ 70 - 90% trong cơ cấu ký sinh trùng gây bệnh.

Đối với các chủng loại ký sinh trùng sốt rét khác, vấn đề kháng thuốc không đáng lo ngại vì những loại thuốc thông thường vẫn có đáp ứng tốt trong điều trị.

Sốt rét kháng thuốc

Chia sẻ trên Thanh niên, theo Tiến sĩ Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh tùng-Côn trùng T.Ư cho biết, sốt rét kháng thuốc gây nguy hiểm bởi vì bệnh nhân phải kéo dài ngày điều trị. Nếu thông thường sau 3 ngày điều trị bệnh nhân đã hết ký sinh trùng trong máu nhưng với trường hợp kháng thuốc có thể phải 7-10 ngày.

Đáng lo ngại, sốt rét kháng thuốc gây bệnh nặng hơn, ác tính, nguy cơ tử vong cao hơn. Việc điều trị khó khăn hơn vừa phải dùng thuốc kết hợp, vừa phải điều trị dài ngày. Tỷ lệ bệnh nhân bị sốt rét kháng thuốc tại một số vùng trọng điểm của nước ta chiếm từ 10-20% các ca mắc sốt rét.

Việc điều trị cần được áp dụng theo phác đồ mới ban hành trong năm 2014, cập nhật về thuốc điều trị (liều lượng, sử dụng thuốc kết hợp) để đạt hiệu quả, tránh tử vong.

Biện pháp ngăn chặn

Với những hậu quả mang lại do tình trạng ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc đã nêu trên, việc ngăn ngừa ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc cần được thực hiện bằng những biện pháp như:Hướng dẫn và giám sát chặt chẽ công tác điều trị sốt rét tại các cơ sở y tế; thường xuyên kiểm tra nghiêm túc việc điều trị sốt rét tại các bệnh xá, bệnh viện cũng như tại các trạm y tế cơ sở theo hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét được Bộ Y tế ban hành.

Thực hiện truyền thông giáo dục sức khỏe rộng rãi cho cộng đồng người dân biết cách tự chẩn đoán, tự điều trị sốt rét một cách chính xác với việc sử dụng thuốc đúng và đủ liều quy định. Đồng thời phải quản lý chặt chẽ việc bán thuốc của các nhà thuốc, hiệu thuốc tư nhân có dịch vụ cung cấp thuốc sốt rét tại một số địa phương.

Tăng cường kiểm tra, theo dõi diễn biến ký sinh trùng sốt rét ở các bệnh nhân được điều trị, thực hiện việc điều trị tiệt căn mầm bệnh có hiệu quả, phải sử dụng đủ liều thuốc đúng theo phác đồ điều trị quy định của Bộ Y tế.

Cần chú ý và thận trọng việc chỉ định điều trị hàng loạt để ngăn ngừa ảnh hưởng của yếu tố áp lực thuốc; không áp dụng biện pháp điều trị phỏng chừng, điều trị dự phòng với những liều thuốc sốt rét thấp hơn liều thông thường quy định.Chỉ đạo các cơ sở y tế thực hiện nghiêm túc hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét được Bộ Y tế ban hành, chọn lựa phác đồ điều trị phù hợp trên cơ sở dược động học của thuốc.

Trong điều trị bằng thuốc sốt rét đặc hiệu, cần căn cứ vào kết quả xét nghiệm và chẩn đoán lâm sàng để chọn thuốc điều trị có hiệu lực và an toàn. Chú ý việc sử dụng thuốc điều trị ưu tiên lúc điều trị ban đầu và sử dụng thuốc điều trị thay thế khi gặp các trường hợp điều trị thất bại với thuốc điều trị ưu tiên được xác định cụ thể.

Trên thực tế, có thể thay đổi chiến lược sử dụng thuốc sốt rét trong từng thời kỳ, giữa các vùng với nhau; đồng thời có định hướng dự trữ các loại thuốc có hiệu lực cao để sử dụng cho những trường hợp sốt rét nặng và sốt rét ác tính.

Tú Liên

Nên đọc

Những biến chứng khi người cao tuổi bị sốt

Người cao tuổi bị sốt: Xử lý như thế nào?

Những người tuyệt đối không nên ăn đu đủ

Trái bơ giúp giảm lượng cholesterol có hại

Theo GDVN