Nguyên nhân gây chậm phát triển tâm thần

Thông tin trên trang tin điện tử BV Medlatec, chậm phát triển tâm thần không phải là một đơn thể bệnh mà là một nhóm trạng thái bệnh lý khác nhau về nguyên nhân, bệnh sinh nhưng có chung một bệnh cảnh lâm sàng đó là sự trì trệ về phát triển tâm thần có tính chất bẩm sinh hoặc mắc phải chủ yếu trong 3 năm đầu đời khi hệ thần kinh chưa hoàn chỉnh về cấu trúc.

Đặc điểm của chậm phát triển tâm thần

Chậm phát triển tâm thần đặc trưng bởi các triệu chứng về kỹ năng như khả năng nhận thức ngôn ngữ, vận động và thích ứng xã hội.

Đây không phải là một bệnh mà là một trạng thái bệnh lý của bệnh nào đó đưa đến sự thiếu sót trong lĩnh vực của hoạt động trí tuệ và khả năng thích ứng.

Nếu do các rối loạn sinh học thì trạng thái này thường mạn tính, không có giai đoạn thuyên giảm và nếu không được điều trị thì nặng dần. Ở thể nhẹ, trạng thái này có thể tự giới hạn ở các kinh nghiệm cá nhân hoặc phát triển tốt hơn đến một chừng mực nào đó về các hoạt động trí tuệ và khả năng thích ứng do sự kích thích của hoàn cảnh.

Nguyên nhân chậm phát triển tâm thần

Theo Sức khỏe & đời sống:

1. Trước thời kỳ mang thai

- Các yếu tố di truyền: Đơn yếu tố, đa yếu tố, các bất thường về gen, nhiễm sắc thể.

- Các yếu tố khác ảnh hưởng đến sức khoẻ cha mẹ.

2. Trong khi mang thai

- Nhiễm trùng, nhiễm độc, tác động của các tia vật lý, thuốc hoá học...

- Yếu tố cơ học: chấn thương.

- Rối loạn nội tiết ở người mẹ: đái đường, bệnh ở tuyến giáp...

- Không phù hợp nhóm máu: yếu tố Rh...

- Tổn thương ở nhau thai và các yếu tố khác gây thiếu oxy cho thai nhi.

- Rối loạn dinh dưỡng ở người mẹ.

- Các yếu tố gây tổn thương tế bào sinh dục.

- Các nguyên nhân không rõ.

3. Trong khi sinh

- Đẻ thiếu tháng, thai ngạt, thiếu vitamin K.

- Chấn thương sản khoa.

4. Sau khi sinh

- Các nhiễm trùng như viêm não, viêm màng não, các bệnh nhiễm trùng khác ảnh hưởng đến não.

- Do thiếu dinh dưỡng, vitamin và các yếu tố vi lượng.

- Chấn thương sọ não.

- Các rối loạn nội tiết, chuyển hoá ảnh hưởng tới não.

- Các bất thường của hộp sọ ảnh hưởng đến phát triển của não và lưu thông của dịch não tuỷ.

- Các bệnh lý ảnh hưởng tới não.

- Tính phản ứng của cá thể với cá nhân.

- Các thiếu sót giác quan (mù, câm, điếc...).

- Thiếu các kích thích tâm lý xã hội và điều kiện giáo dục chăm sóc.

5. Không rõ nguyên nhân

- Chiếm khoảng 25% các trường hợp chậm phát triển tâm thần là do bất thường về sinh học thường gặp nhất là rối loạn nhiễm sắc thể và rối loạn chuyển hoá như hội chứng Down và bệnh Phenylcetol. Người ta có thể chẩn đoán sớm các trường hợp này vì chậm phát triển tâm thần thường ở mức độ trung bình đến trầm trọng, loại chậm phát triển tâm thần này ít gặp ở các thành viên khác của gia đình, trừ khi rối loạn sinh học có tính chất di truyền như ở bệnh Phenylcetol niệu và bệnh tay - Sachs.

- Khoảng 75% các trường hợp khác người ta không tìm thấy yếu tố sinh học chuyên biệt, sự giảm sút trí tuệ thường nhẹ với IQ từ 50-70 và khó chẩn đoán trước giai đoạn đi học. Loại này có thể kết hợp với các thiếu sót về ngôn ngữ, tiếp xúc xã hội và thường gặp ở nhiều thành viên khác trong gia đình.

6. Một số bệnh hay gây chậm phát triển tâm thần

- Bệnh Phenylcetol niệu (bệnh Folling) do thiếu chất phenylalaminoxydase - là một men chuyển hoá phenylalamin thành Tyrosin. Vì vậy, Phenylalamin tăng trong máu và axit phenylpyruvic tăng trong nước tiểu. Bệnh biểu hiện bằng các triệu chứng: nôn, nước tiểu có mùi hôi bất thường, cơn co giật, giảm sắc tố ở tóc, ở da, tăng trương lực cơ, rối loạn tác phong, chậm phát triển tâm thần từ mức trung bình đến nghiêm trọng.

- Chẩn đoán dựa vào xét nghiệm nước tiểu theo phương pháp Folling. Điều trị chủ yếu bằng chế độ dinh dưỡng đặc biệt như hạn chế protid tự nhiên thay bằng dung dịch thuỷ phân Casein có đủ lượng Tryptophan, Tyrosin, các acid amin khác và càng có ít Phenylalamin càng tốt. Nếu để quá chậm việc điều trị không kết quả.

- Hội chứng Down (Trisomic 21) bệnh được Longdon Down mô tả năm 1886 đến năm 1959, Lejeune, Turpin và Gautir mới phát hiện được nguyên nhân của nó là do thừa một nhiễm sắc thể ở cặp thứ 21.

Hội chứng Down rất thường gặp, về lâm sàng người bệnh thường có biểu hiện bất thường về cơ thể và chậm phát triển tâm thần, vận động, ngôn ngữ và trí tuệ. Đầu nhỏ tròn, thóp rộng và chậm liền, tóc thưa thớt, 2 tai nhỏ và không đối xứng, hai má phính đỏ, mắt một mí xếch hay bị lé, nếp da ở góc trong của mắt thường vắt ngược, răng mọc chậm, thưa, không đều, không đủ, môi ướt hay chảy dãi, lưỡi to hay thò ra ngoài, bàn tay thường rộng, to, ngắn, dầy.

Trẻ thường giảm trương lực cơ, hệ thống dây chằng kém phát triển nên các khớp thường lỏng lẻo. Có thể có dị tật bẩm sinh về tim, sứt môi, rối loạn thị giác về màu sắc. Rối loạn nội tiết như thiểu năng tuyến giáp, tuyến sinh dục, chậm biết ngồi, chậm biết đi, chậm biết nói so với các trẻ bình thường khác, ngôn ngữ phát triển chậm không đầy đủ, không rõ ràng, hay nói lắp. Mức độ chậm phát triển tâm thần thường là từ trung bình đến nghiêm trọng, IQ thường < 50 vì vậy trẻ này cần được giáo dục đặc biệt.

Người ta nhận thấy tuổi của người mẹ liên quan mật thiết với hội chứng Down, theo WHO - nếu các bà mẹ từ 37 tuổi trở lên không sinh đẻ nữa thì số bệnh nhân Down giảm đi một nửa.

Trà Mi

Nên đọc

Trẻ tiểu đêm nhiều có sao không?

Những dấu hiệu tuyến giáp có vấn đề

Viêm bàng quang

Nguyên nhân gây viêm cầu thận cấp

Theo GDVN